Η ζωή μου, Ισμαήλ Χακκί Κομπάκογλου
Εκδότης:
Μουσείο Καπνού Δήμου Καβάλας
Έτος:
2010
ISBN:
9789609957007
Κυκλοφορεί
Επικοινωνήστε μαζί μας
Επικοινωνήστε μαζί μας
Η ζωή μου, Ισμαήλ Χακκί Κομπάκογλου
Η ζωή του Χακκί Κομπάκογλου είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για τους Έλληνες και πολύτιμη πηγή για την ιστορία τους γιατί απλούστατα υπήρξε βουλευτής Καβάλας την κρισιμότατη περίοδο 1915-1922. Η χώρα μόλις είχε βγει από τους Βαλκανικούς πολέμους που τη διπλασίασαν σχεδόν εδαφικά προσθέτοντας όμως και μειονοτικούς πληθυσμούς σε ποσοστό που για πρώτη φορά απασχολούσε τις κυβερνήσεις. Οι μουσουλμάνοι εν προκειμένω ήταν 316.000 στη Μακεδονία, 26.100 στην Ήπειρο, 105.600 στη Δυτική Θράκη, 8.850 στα νησιά του Αιγαίου, 19.800 στην Κρήτη και 3.500 στη Θεσσαλία. Ήταν προφανές στους διοικούντες ότι έπρεπε επειγόντως να ληφθούν μέτρα ενσωμάτωσης των πληθυσμών αυτών με τελικό στόχο την αφομοίωση (που ποτέ δεν έγινε).
Οι Μουσουλμάνοι των Νέων Χωρών επέλεξαν την πρώτη φορά που συμμετείχαν στις εκλογές (τον Μάιο του 1915) 15 αντιβενιζελικούς βουλευτές, που στις αμέσως επόμενες, τον Δεκέμβριο του 1915, έγιναν 19. Ένας από αυτούς ήταν ο Χακκί Κομπάκογλου, γέννημα θρέμμα της επαρχίας της Καβάλας από οικογένεια καπνεμπόρων. Συμμετείχε λοιπόν στις ιστορικές συνεδριάσεις της ελληνικής Βουλής με θέμα τη συμμετοχή ή όχι στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο -φροντίζοντας να ενημερώνει για τα τεκταινόμενα και την οθωμανική πρεσβεία στην Αθήνα. Την περίοδο της κατάληψης της Αν. Μακεδονίας από βουλγαρικά στρατεύματα -δηλαδή συμμαχικά στρατεύματα αν σκεφτεί κανείς πως η Βουλγαρία ήταν σύμμαχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τότε- συνεργάστηκε και μάλιστα εξελέγη και δήμαρχος του Σαρή Σαμπάν, της γενέτειράς του (νυν Χρυσούπολη Καβάλας). Στη συνέχεια πέρασε στο στρατόπεδο των Βενιζελικών και στις εκλογές του 1920 που καταπόντισαν τον Βενιζέλο, εξελέγη βουλευτής Δράμας με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Η ταραχώδης πορεία του τον έφερε στα πρόθυρα του στρατοδικείου με την κατηγορία ότι ωθούσε τους μουσουλμάνους να αντιδράσουν στην αναδιανομή της γης τους υπέρ των ελλήνων προσφύγων. Τελικά τον γλύτωσε η ανταλλαγή πληθυσμών και η εγκατάστασή του στη Σαμψούντα.
Πέραν των μυθιστορηματικών σκαμπανεβασμάτων μιας ζωής που έλαβε χώρα σ΄ένα από τα πιο κρίσιμα και ενδιαφέροντα διαστήματα της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας, η βιογραφία αυτή μας δίνει πολύτιμο υλικό για να κατανοήσουμε γιατί οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας στάθηκαν τόσο αρνητικοί στην εξωτερική πολιτική του Βενιζέλου παρά το γεγονός ότι ο Βενιζέλος ήταν ένας από τους πιο γνήσιους "προστάτες" των μειονοτικών πληθυσμών στην Ελλάδα και φρόντιζε να τηρηθεί πιστά η συμβαση μας με το σύστημα μειονοτικής προστασίας υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών. Ο προφανής λόγος ήταν η απόφαση του Βενιζέλου να επεκταθεί εις βάρος της οθωμανικής αυτοκρατορίας με την οποία οι μουσουλμάνοι ήταν συνδεδεμένοι ποικιλοτρόπως. Συνετέλεσε όμως τα μέγιστα, όπως αποκαλύπτει το βιβλίο αυτό, και η διακυβέρνηση των Νέων Χωρών από την ελληνική διοίκηση με την οποία οι Μουσουλμάνοι έρχονταν για πρώτη φορά σε επαφή. Η κακοδιοίκηση και η αυθαιρεσία συνδέθηκαν -εν πολλοίς αδίκως- με το κόμμα του Βενιζέλου στα μάτια τους. Ακόμα περισσότερο ψυχράνθηκαν μαζί του όταν υπέστησαν τα δεινά από τους στρατιώτες της Αντάντ, τα οποία επίσης απέδιδαν στην βενιζελική εξωτερική πολιτική. Συνετέλεσε επίσης τα μέγιστα και το γεγονός ότι ήταν τσιφλικάδες και η περιουσία τους απειλείτο από την αναδιανομή της γης βάσει των βενιζελικών νόμων. Να σημειωθεί ότι στη συνέχεια πλήρωσαν τον αντιβενιζελισμό τους με διώξεις και από τους αγγλογάλλους και από την κυβέρνηση Βενιζέλου.
Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και εν όψει της συνέχισης του ελληνοτουρκικού το σκηνικό άλλαξε. Ο Βενιζέλος προσπάθησε συστηματικά να τους προσεγγίσει για να τον βοηθήσουν στα σχέδια του για εξάπλωση της Ελλάδας στα μικρασιατικά παράλια. Τι καλύτερο επιχείρημα μπορούσε να υπάρξει από τη διαβεβαίωση των Μουσουλμάνων της Ελλάδας ότι ήταν ευτυχείς από την ελληνική διοίκηση που στηριζόταν στην ισονομία και ισοπολιτεία; Πραγματικά στο συνέδριο της ειρήνης διαβάστηκαν επιστολές ικανοποιημένων μουσουλμάνων που διαφήμιζαν την ελληνική διοίκηση έναντι υποσχέσεων επίλυσης όλων τους των προβλημάτων εννοείται.
Το βιβλίο είναι πολύ διαφωτιστικό και για το βαθμό και το τρόπο παρέμβασης της τουρκικής προπαγάνδας στις ελληνικές εκλογές. Όπως σημειώνει μάλιστα ο Γιάννης Γκλαβίνας (του οποίου η διδακτορική διατριβή αφορά στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στην Ελλάδα την ίδια περίοδο) στην παρουσίαση του βιβλίου στο Book’s Joyrnal, (τεύχος 11), θα ήταν απολύτως πιο χρήσιμο και διαφωτιστικό αν είχε ένα πρόλογο και σχολιασμό που θα βοηθούσε και τον απλό πολίτη και όχι μόνο τους ιστορικούς να αντιληφθούν τα συμφραζόμενα της εποχής.
Η ζωή του Χακκί Κομπάκογλου είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για τους Έλληνες και πολύτιμη πηγή για την ιστορία τους γιατί απλούστατα υπήρξε βουλευτής Καβάλας την κρισιμότατη περίοδο 1915-1922. Η χώρα μόλις είχε βγει από τους Βαλκανικούς πολέμους που τη διπλασίασαν σχεδόν εδαφικά προσθέτοντας όμως και μειονοτικούς πληθυσμούς σε ποσοστό που για πρώτη φορά απασχολούσε τις κυβερνήσεις. Οι μουσουλμάνοι εν προκειμένω ήταν 316.000 στη Μακεδονία, 26.100 στην Ήπειρο, 105.600 στη Δυτική Θράκη, 8.850 στα νησιά του Αιγαίου, 19.800 στην Κρήτη και 3.500 στη Θεσσαλία. Ήταν προφανές στους διοικούντες ότι έπρεπε επειγόντως να ληφθούν μέτρα ενσωμάτωσης των πληθυσμών αυτών με τελικό στόχο την αφομοίωση (που ποτέ δεν έγινε).
Οι Μουσουλμάνοι των Νέων Χωρών επέλεξαν την πρώτη φορά που συμμετείχαν στις εκλογές (τον Μάιο του 1915) 15 αντιβενιζελικούς βουλευτές, που στις αμέσως επόμενες, τον Δεκέμβριο του 1915, έγιναν 19. Ένας από αυτούς ήταν ο Χακκί Κομπάκογλου, γέννημα θρέμμα της επαρχίας της Καβάλας από οικογένεια καπνεμπόρων. Συμμετείχε λοιπόν στις ιστορικές συνεδριάσεις της ελληνικής Βουλής με θέμα τη συμμετοχή ή όχι στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο -φροντίζοντας να ενημερώνει για τα τεκταινόμενα και την οθωμανική πρεσβεία στην Αθήνα. Την περίοδο της κατάληψης της Αν. Μακεδονίας από βουλγαρικά στρατεύματα -δηλαδή συμμαχικά στρατεύματα αν σκεφτεί κανείς πως η Βουλγαρία ήταν σύμμαχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τότε- συνεργάστηκε και μάλιστα εξελέγη και δήμαρχος του Σαρή Σαμπάν, της γενέτειράς του (νυν Χρυσούπολη Καβάλας). Στη συνέχεια πέρασε στο στρατόπεδο των Βενιζελικών και στις εκλογές του 1920 που καταπόντισαν τον Βενιζέλο, εξελέγη βουλευτής Δράμας με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Η ταραχώδης πορεία του τον έφερε στα πρόθυρα του στρατοδικείου με την κατηγορία ότι ωθούσε τους μουσουλμάνους να αντιδράσουν στην αναδιανομή της γης τους υπέρ των ελλήνων προσφύγων. Τελικά τον γλύτωσε η ανταλλαγή πληθυσμών και η εγκατάστασή του στη Σαμψούντα.
Πέραν των μυθιστορηματικών σκαμπανεβασμάτων μιας ζωής που έλαβε χώρα σ΄ένα από τα πιο κρίσιμα και ενδιαφέροντα διαστήματα της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας, η βιογραφία αυτή μας δίνει πολύτιμο υλικό για να κατανοήσουμε γιατί οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας στάθηκαν τόσο αρνητικοί στην εξωτερική πολιτική του Βενιζέλου παρά το γεγονός ότι ο Βενιζέλος ήταν ένας από τους πιο γνήσιους "προστάτες" των μειονοτικών πληθυσμών στην Ελλάδα και φρόντιζε να τηρηθεί πιστά η συμβαση μας με το σύστημα μειονοτικής προστασίας υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών. Ο προφανής λόγος ήταν η απόφαση του Βενιζέλου να επεκταθεί εις βάρος της οθωμανικής αυτοκρατορίας με την οποία οι μουσουλμάνοι ήταν συνδεδεμένοι ποικιλοτρόπως. Συνετέλεσε όμως τα μέγιστα, όπως αποκαλύπτει το βιβλίο αυτό, και η διακυβέρνηση των Νέων Χωρών από την ελληνική διοίκηση με την οποία οι Μουσουλμάνοι έρχονταν για πρώτη φορά σε επαφή. Η κακοδιοίκηση και η αυθαιρεσία συνδέθηκαν -εν πολλοίς αδίκως- με το κόμμα του Βενιζέλου στα μάτια τους. Ακόμα περισσότερο ψυχράνθηκαν μαζί του όταν υπέστησαν τα δεινά από τους στρατιώτες της Αντάντ, τα οποία επίσης απέδιδαν στην βενιζελική εξωτερική πολιτική. Συνετέλεσε επίσης τα μέγιστα και το γεγονός ότι ήταν τσιφλικάδες και η περιουσία τους απειλείτο από την αναδιανομή της γης βάσει των βενιζελικών νόμων. Να σημειωθεί ότι στη συνέχεια πλήρωσαν τον αντιβενιζελισμό τους με διώξεις και από τους αγγλογάλλους και από την κυβέρνηση Βενιζέλου.
Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και εν όψει της συνέχισης του ελληνοτουρκικού το σκηνικό άλλαξε. Ο Βενιζέλος προσπάθησε συστηματικά να τους προσεγγίσει για να τον βοηθήσουν στα σχέδια του για εξάπλωση της Ελλάδας στα μικρασιατικά παράλια. Τι καλύτερο επιχείρημα μπορούσε να υπάρξει από τη διαβεβαίωση των Μουσουλμάνων της Ελλάδας ότι ήταν ευτυχείς από την ελληνική διοίκηση που στηριζόταν στην ισονομία και ισοπολιτεία; Πραγματικά στο συνέδριο της ειρήνης διαβάστηκαν επιστολές ικανοποιημένων μουσουλμάνων που διαφήμιζαν την ελληνική διοίκηση έναντι υποσχέσεων επίλυσης όλων τους των προβλημάτων εννοείται.
Το βιβλίο είναι πολύ διαφωτιστικό και για το βαθμό και το τρόπο παρέμβασης της τουρκικής προπαγάνδας στις ελληνικές εκλογές. Όπως σημειώνει μάλιστα ο Γιάννης Γκλαβίνας (του οποίου η διδακτορική διατριβή αφορά στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στην Ελλάδα την ίδια περίοδο) στην παρουσίαση του βιβλίου στο Book’s Joyrnal, (τεύχος 11), θα ήταν απολύτως πιο χρήσιμο και διαφωτιστικό αν είχε ένα πρόλογο και σχολιασμό που θα βοηθούσε και τον απλό πολίτη και όχι μόνο τους ιστορικούς να αντιληφθούν τα συμφραζόμενα της εποχής.
| Τίτλος βιβλίου: | Η ζωή μου, Ισμαήλ Χακκί Κομπάκογλου | ||
|---|---|---|---|
| Εκδότης: | Μουσείο Καπνού Δήμου Καβάλας | ||
| Συντελεστές βιβλίου: | Çağatay, Leyla Üstel (Επιμελητής) | ||
| ISBN: | 9789609957007 | ||
| Στοιχεία έκδοσης: | Οκτώβριος 2010 | ||
| Σημείωση: | σε μετάφραση Γιασμίν Λουντίν. | ||
| Κατηγορίες: | Γενικά Βιβλία > Μαρτυρίες - Βιογραφίες - Αυτοβιογραφίες - Ντοκουμέντα Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Πολιτική Ιστορία > Ελληνική Ιστορία > Νεότερη Ελληνική Ιστορία | ||
Δεν βρέθηκαν στοιχεία για τον συγγραφέα
Δείτε επίσης:
Είδατε πρόσφατα:
