Αμερική
Περιλαμβάνονται τα κείμενα:
1. Αμερικές, όχι Αμερική. "Είμαστε η πλουσιότερη, η ισχυρότερη, η ευτυχέστερη χώρα του κόσμου". Αμηχανία της ευημερίας.
2. "Το έθνος των μεταναστών". Κοινωνία και φιλοσοφία του πλουραλισμού. Ο αμερικανικός ελληνισμός.
3. Η Αμερική και ο άλλος Κόσμος. Ευρώπη: το υποσυνείδητο "αρχέτυπο".
4.Αναζήτηση ενότητας, ιδεολογίας, ιστορίας από την παιδεία. "Εκπαίδευση", η πιο παραγωγική εθνική επένδυση.
5. Το εκπαιδευτικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών. Δυνάμεις φυγόκεντρες και κεντρομόλες. Τα νέα συνθήματα.
6. Το αμερικανικό πανεπιστήμιο. Η ιδιομορφία των σπουδών, η στρατιά του διδακτικού προσωπικού.
7. Και εκεί θέματα της διαμάχης και της άμιλλας: το "ακαδημαϊκό γυμνάσιο" και το "τεχνικό λύκειο".
8. Αντίβαρο στον όγκο της τεχνολογίας: να θυμηθούμε πάλι την ομορφιά και το μεγαλείο του ανθρώπου.
9. Υποπροϊόντα της πυρετικής παραγωγής αγαθών: η αρρώστια, τα πρόωρα γερατειά, η φτώχεια. Πώς θα εξουδετερωθούν;
10. "Βιετνάμ": ξύπνημα πολιτικό και κρίση συνειδήσεων. Ο πανεπιστημιακός κόσμος σε συναγερμό.
11. Το πρόβλημα των νέγκρων. Θα πάρει το μαύρο χρώμα ειρηνικά τη θέση του μέσα στο αμερικανικό φάσμα;
12. Θα εδραιώσει ή θα καταστρέψει τη δημοκρατία το γέννημά της: η Αμερική; Οι κίνδυνοι της υπεροψίας.
Τα δώδεκα κεφάλαια αυτού του βιβλίου είναι ισάριθμα άρθρα που με τον ίδιο τίτλο δημοσίευσα στην εφημερίδα των Αθηνών "Το Βήμα" από τις 7 έως τις 21 Αυγούστου 1966, για να μεταδώσω τις εμπειρίες μου από το ταξίδι που έκανα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής επί δύο μήνες, από το τέλος Απριλίου έως το τέλος Ιουνίου 1966.
Εξαρχής σχεδίασα το ταξίδι αυτό σαν ταξίδι όχι ψυχαγωγίας αλλά μελέτης. Πήγαινα για πρώτη φορά στην Αμερική και η περιέργειά μου ήταν μεγάλη να μελετήσω τους ανθρώπους και τα προβλήματα αυτής της πλούσιας και δυνατής χώρας που είναι, από ορισμένην άποψη, και προβλήματα του κόσμου ολόκληρου. Για τούτο δεν παράλειψα καμιάν ευκαιρία να επισκεφθώ ιδρύματα και υπηρεσίες, καθώς και να συζητήσω με πρόσωπα που μπορούσαν να με διαφωτίσουν στα ζητήματα που μ' ενδιέφεραν.
Συγκεντρώνω εδώ αυτά τα άρθρα, κατά προτροπή καλών φίλων, για να διευκολύνω όσους επιθυμούν να τα διαβάσουν, άνετα και να σκεφθούν για δικό τους λογαριασμό τα προβλήματα που εξετάζουν.
Το θέμα είναι απέραντο. Ούτε σκέψη λοιπόν ότι το εξαντλώ. Δεν είχα ποτέ τη φιλοδοξία να γράψω ένα συστηματικό βιβλίο για την Αμερική. Πρόθεσή μου είναι να δώσω μόνο μερικές μεγάλες τομές του θέματος, στηριγμένος στις προσωπικές μου παρατηρήσεις και στις πληροφορίες που μάζεψα από βιβλία, εφημερίδες και συζητήσεις με αρμόδια πρόσωπα.
Με τούτο το μέτρο παρακαλώ τον αναγνώστη να κρίνει αυτή τη μικρή μου εργασία.
(Ε. Π. Παπανούτσος)
Παπανούτσος, Ευάγγελος Π., 1900-1982
Ο Ευάγγελος Παπανούτσος γεννήθηκε το 1900 στον Πειραιά. Σπούδασε στα πανεπιστήμια Αθηνών, Βερολίνου, Τυβίγγης και Παρισίων. Διετέλεσε διδάκτωρ της Φιλοσοφίας, του γερμανικού Πανεπιστημίου της Τυβίγγης. Και "τιμής ένεκεν" διδάκτωρ του Δικαίου, του σκωτικού Πανεπιστημίου του Αγίου Ανδρέου.
Η συμβολή του στη λειτουργία και στην ανακαίνιση της Ελληνικής Παιδείας είναι πασίγνωστη. Υπηρέτησε την εκπαίδευση από το 1920, και ως εκπαιδευτικός πέρασε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας, έως ότου (μετά την απελευθέρωση της χώρας) διορίστηκε γενικός διευθυντής και αργότερα (1950 και 1963) γενικός γραμματέας στο Υπουργείο Παιδείας. Δίδαξε επί 20 χρόνια φιλοσοφία, ψυχολογία και παιδαγωγικά στον μορφωτικό σύλλογο "Αθήναιον". Διετέλεσε αντιπρόεδρος του "Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ομίλου" και βουλευτής επικρατείας στην πρώτη Δημοκρατική Βουλή. Με τη διεύθυνσή του δημοσιεύτηκαν 15 τόμοι του Περιοδικού "Παιδεία" (1946-1961) και 100 τόμοι Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων, έκδοση Ι. Ζαχαρόπουλου (1954-1958). Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει δεκάδες βιβλία, όχι μόνο στην ελληνική, αλλά και στη γερμανική, την αγγλική και τη γαλλική. Πέθανε το 1982.
