Το μοτίβο της εκλογής των μικρών κουτιών

Το περίφημο αυτό κείμενο του Sigmund Freud, δημοσιεύεται για πρώτη φορά το 1913. Από την αλληλογραφία του βγαίνει το συμπέρασμα ότι η ιδέα γι' αυτό το έργο του ήρθε τον Ιούνιο του 1912. Σ' ένα γράμμα του -στον Ferenzi, με ημερομηνία 7 Ιουλίου 1913- άφηνε να εννοηθεί πως στην πραγμάτωση αυτού του έργου είχε παίξει ρόλο ένας "υποκειμενικός παράγοντας", το γεγονός δηλαδή ότι και ο ίδιος είχε τρεις κόρες.
Δύο σκηνές από τον Σαίξπηρ δίνουν την αφορμή στο Φρόυντ γι' αυτό το κείμενο. Η μία είναι από τον "Έμπορο της Βενετίας", όπου η όμορφη και συνετή Πόρσια καλείται να διαλέξει άντρα επιλέγοντας ανάμεσα σε τρία κουτιά, από χρυσό, ασήμι και μολύβι, που της προσφέρουν οι τρεις μνηστήρες που τη διεκδικούν. Η άλλη είναι από τον "Βασιλιά Ληρ", όταν γέρος πια αποφασίζει να μοιράσει το βασίλειό του στις τρεις θυγατέρες του ανάλογα με την αγάπη που θα εκφράσουν γι' αυτόν.
Τις δύο αυτές σκηνές ο Φρόυντ τις ανάγει στους μύθους και στα παραμύθια, και εξετάζει το μοτίβο των τριών γυναικών είτε ως προς το ρόλο και την καταγωγή των μυθικών τριαδικών θεών του πεπρωμένου (Μοίρες, Ώρες, Χάριτες, για παράδειγμα) είτε ως προς τη λειτουργία της τρίτης αδελφής ή κόρης στα παραμύθια (στα παραμύθια των Γκριμμ, για παράδειγμα). Γιατί η εκλογή γέρνει προς την τρίτη; Τι αντιπροσωπεύουν τα κουτιά στο όνειρο; Ποια είναι η σχέση της εκλογής με το θάνατο; Ποια η διαδικασία της αντικατάστασης;
" [...] Η αναδρομική διασκευή που επιχείρησε ο λογοτέχνης με βάση ένα μύθο, τον οποίο παραποίησε η μετάλλαξη της επιθυμίας, αφήνει να διαφανεί το παλιό του νόημα τόσο καθαρά που μας δίνει ίσως τη δυνατότητα και για μία προφανή, αλληγορική ερμηνεία του μοτίβου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτές που απεικονίζονται εδώ είναι οι τρεις αναπόφευκτες σχέσεις του άντρα με τη γυναίκα: η τεκνογόνος, η σύντροφος, η εξολοθρεύτρια. Ή οι τρεις μορφές που παίρνει κατά τη διάρκεια της ζωής του η μητέρα... [...]."
Τίτλος βιβλίου: | Το μοτίβο της εκλογής των μικρών κουτιών | ||
---|---|---|---|
Τίτλος πρωτότυπου: | Das Motiv der Kästchenwahl | ||
Εκδότης: | Άγρα | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Freud, Sigmund, 1856-1939 (Συγγραφέας) Αλούπης, Πάνος (Μεταφραστής) | ||
ISBN: | 9789603252030 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Σειρά εκδότη: | Ο Άτακτος Λαγός | Σελίδες: | 32 |
Στοιχεία έκδοσης: | Δεκέμβριος 1997 | Διαστάσεις: | 21x14 |
Κατηγορίες: | Ψυχολογία > Ψυχοθεραπεία - Ψυχανάλυση |
Freud, Sigmund, 1856-1939
Ο πατέρας της ψυχανάλυσης γεννήθηκε το 1856 στο Φράιμπεργκ της Μοραβίας, από γονείς εβραϊκής καταγωγής. Σπούδασε ιατρική στη Βιέννη. Μαθητής του περίφημου Γάλλου νευρολόγου Σαρκό στη Σαλπερτιέρ (1885-86), επιστρέφει στη Βιέννη και αρχίζει να ασκεί το επάγγελμά του σε συνεργασία με τον Μπρόιερ (1895-1897), χρησιμοποιώντας την ύπνωση για τη διερεύνηση του ψυχικού κόσμου των ασθενών του. Η θεμελίωση της θεωρίας του για τις ψυχικές παθήσεις και την τεχνική της ψυχανάλυσης συναντά την εχθρότητα όλου του ιατρικού κατεστημένου. Ωστόσο η πελατεία του πληθαίνει καθημερινά και βρίσκει οπαδούς στη νεώτερη γενιά ιατρών. Το 1938, μετά την κατάληψη της Αυστρίας απ' τους ναζιστές, καταφεύγει στο Λονδίνο με την κόρη του Άννα. Υποφέρει από καρκίνο του λάρυγγα. Ενώ εργάζεται πάνω σε μια ψυχαναλυτική μελέτη για τον "Χίτλερ και το Ναζισμό", μια προσβολή τον ρίχνει καταγής και εκπνέει τη νύχτα της 23ης προς την 24η Σεπτεμβρίου 1939. Στα σημαντικότερα έργα του περιλαμβάνονται: "Μελέτες για την υστερία", 1895, "Η ερμηνεία των ονείρων", 1900, "Μελέτη για τα όνειρα", 1901,"Ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής", 1901, "Τρία δοκίμια για τη θεωρία της σεξουαλικότητας", 1903, "Τοτέμ και ταμπού", 1913, "Εισαγωγή στην ψυχανάλυση", 1916, "Το εγώ και το εκείνο", 1923, "Νεύρωση και ψύχωση", 1924, "Αναστολές, συμπτώματα και άγχος", 1926, "Η αρρώστια του πολιτισμού", 1930, "Η γυναικεία σεξουαλικότητα", 1931, "Σχόλιο για τον αντισημιτισμό", 1938, "Ο Μωυσής και ο μονοθεϊσμός", 1939.
- Μια διαταραχή της μνήμης στην Ακρόπολη (2023)
- Αναστολή, σύμπτωμα και άγχος (2023)
- Ο μικρός Χανς (2021)
- Το ανοίκειο (2021)
- Επιτομή της ψυχανάλυσης (2021)
- Ο πρόεδρος Σρέμπερ (2020)
- Η ανάλυση της υστερίας (2020)
- Δοκίμια μεταψυχολογίας (2020)
- Ο Ντοστογιέφσκι και η πατροκτονία (2019)
- Επίκαιρες παρατηρήσεις για τον πόλεμο και τον θάνατο (2019)
- Χειρόγραφα κοκαΐνης (2019)
- Χτυπούν ένα παιδί (2019)
- Πέρα από την αρχή της ηδονής (2019)
- Κείμενα για την ψυχοσεξουαλική ζωή (2018)
- Αναστολή, σύμπτωμα και άγχος (2018)
- Νευρώσεις. Ψυχώσεις (2018)
- Η ερμηνεία των ονείρων (2018)
- Μελέτες για την υστερία (2018)
- Σεξουαλική ηθική και σύγχρονη νευρικότητα (2018)
- Η γυναικεία σεξουαλικότητα (2018)
- Ψυχαναλυτικά δοκίμια και μελέτες πάνω στην ψυχανάλυση (2018)
- Λογοτεχνία, τέχνη και ψυχανάλυση (2017)
- Μια σύνοψη της ψυχανάλυσης (2017)
- Εισαγωγή στην ψυχανάλυση (2017)
- Περί χρήματος (2016)
- Ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής (2016)
- Κείμενα με την παράνοια και τις ψυχώσεις (2016)
- "Χτυπούν ένα παιδί": Συμβολή στην γνώση της γένεσης των σεξουαλικών διαστροφών (2016)
- Καθημερινές σεξουαλικές διαστροφές (2016)
- Η γυναικεία σεξουαλικότητα (2015)
- Το μέλλον μιας αυταπάτης (2015)
- Το όνειρο (2015)
- Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας (2015)
- Νέες παρατηρήσεις πάνω στις ψυχονευρώσεις άμυνας (2015)
- Πένθος και μελαγχολία (2015)
- Τρεις μελέτες για τη σεξουαλική θεωρία (2014)
- Το οικογενειακό μυθιστόρημα των νευρωτικών και άλλα κείμενα (2014)
- Γράμμα στον άνθρωπο (2014)
- Πέραν της αρχής της ηδονής (2014)
- Ο Ντοστογέφσκι και η πατροκτονία (2014)
- Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του Εγώ (2014)
- Πέρα από την αρχή της ευχαρίστησης (2014)
- Δέρνουν ένα παιδί (2013)
- Η ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής (2013)
- Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας (2013)
- Η "πολιτισμική" σεξουαλική ηθική και η σύγχρονη νευρικότητα (2013)
- Η δυσφορία μέσα στον πολιτισμό (2013)
- Για τον ναρκισσισμό (2012)
- Η βίβλος του άθεου (2012)
- Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του εγώ (2012)
- Εισαγωγή στο ναρκισσισμό. Φετιχισμός. Το οικονομικό πρόβλημα του μαζοχισμού (2012)
- Είκοσι χρόνια (2012)
- Το όνειρο. Όνειρο και τηλεπάθεια (2011)
- Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας (2011)
- Fort-Da: Η ψυχανάλυση στα παιδιά και στους εφήβους (2011)
- Υγεία, ασθένεια και κοινωνικός δεσμός (2011)
- Φωνές από τη Βαϊμάρη (2011)
- Ο ποιητής και η φαντασίωση (2011)
- Το μέλλον μιας αυταπάτης (2011)
- Το Εγώ και το Αυτό (2011)
- Το μοτίβο της εκλογής των μικρών κουτιών (2011)
- Πέραν της αρχής της ηδονής (2011)
- Μια διαβολική νεύρωση τον 17ο αιώνα (2011)
- Για τη δυναµική της µεταβίβασης. Παρατηρήσεις για τον έρωτα µεταβίβασης (2010)
- Οικογένεια και νέες μορφές γονεϊκότητας (2010)
- Ο Μωυσής του Μιχαήλ Αγγέλου (2010)
- Το μέλλον μιας αυταπάτης (2010)
- Αναστολή, σύμπτωμα και άγχος (2010)
- Για την εισαγωγή της θεραπείας. Ανάμνηση, επανάληψη, επεξεργασία (2010)
- Το ανοίκειο (2009)
- Το ευφυολόγηµα και η σχέση του µε το ασυνείδητο. Το χιούµορ (2009)
- Φρόυντ - Γιουνγκ: Η αλληλογραφία (2008)
- Περατή και μη περατή ανάλυση (2008)
- Το ζήτημα της ανάλυσης από μη γιατρούς (2008)
- Το Εγώ και το Αυτό (2008)
- Αναστολή, σύμπτωμα και άγχος (2007)
- Μια παιδική ανάμνηση του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (2006)
- Τέχνη και ψυχανάλυση (2006)
- Μεταψυχολογικά κείμενα του 1915 (2005)
- Εισαγωγή στην ψυχανάλυση (2005)
- Μαθήματα ψυχικής ανατομίας (2004)
- Όνειρα, μέντιουμ και αποκρυφισμός (2004)
- Το μέλλον μιας αυταπάτης (2003)
- Τρεις πραγματείες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας (2003)
- Αλληλογραφία (2003)
- Για την ερμηνεία των αφασιών (2002)
- Μελέτες για την υστερία (2002)
- Πέραν της αρχής της ηδονής (2001)
- Δοκίμια μεταψυχολογίας (2000)
- Το όνειρο (2000)
- Όνειρα στη λαογραφία (1999)
- Επίκαιρες παρατηρήσεις για τον πόλεμο και τον θάνατο (1998)
- Ο άνδρας Μωυσής και η μονοθεϊστική θρησκεία (1997)
- Το άγχος (1996)
- Εισαγωγή στην ψυχανάλυση (1996)
- Τρία ιστορικά ασθενείας (1995)
- Αυτοβιογραφία (1994)
- Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας, το μέλλον μιας αυταπάτης (1994)
- Ψυχολογία των μαζών και η ανάλυση του εγώ (1994)
- Ψυχανάλυση και λογοτεχνία (1994)
- Γκραντίβα, μια πομπηιανή φαντασία. Το παραλήρημα και τα όνειρα στην Γκραντίβα του W. Jensen (1994)
- Η ερμηνεία των ονείρων (1993)
- Ο γάμος ως ψυχολογική σχέση (1992)
- Ο μικρός Χανς (1992)
- Ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής (1992)
- Η σεξουαλική διαφώτιση του μικρού παιδιού (1991)
- Ναρκισσισμός, μαζοχισμός, φετιχισμός (1991)
- Ντόρα (1991)
- Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας (1991)
- Χειρόγραφα κοκαΐνης (1989)
- Η τεχνική της ψυχανάλυσης (1985)
- Η σεξουαλικότητα (1984)
- Όνειρο και τηλεπάθεια (1983)
- Η ψυχολογία του εγώ (1980)
- Μελέτες για την ψυχανάλυση (1979)
- Τοτέμ και ταμπού (1978)
- Νέα σειρά των παραδόσεων για την εισαγωγή στην ψυχανάλυση (1977)
- Πρακτική ψυχανάλυση (1975)
- Ψυχολογία της ερωτικής ζωής (1974)
- Εισαγωγή στην ψυχανάλυση ()
- Βασικές αρχές της ψυχανάλυσης ()
- Ιστορία της ψυχαναλύσεως ()
- Η ζωή μου και η ψυχανάλυση ()
- Γενική θεωρία των νευρώσεων ()