Τα κοινωνικά πλαίσια της μνήμης
Εκδότης:
Νεφέλη
Έτος:
2013
ISBN:
9789605040024
Σελίδες:
408
Εξώφυλλο:
Μαλακό
Εξαντλημένο από τον εκδότη
Τα κοινωνικά πλαίσια της μνήμης
Κατά τον Gerard Namer, ο στοχασμός του Halbwachs γύρω από το πρόβλημα της μνήμης γεννήθηκε ήδη το 1912 με το πρώτο άρθρο του για την ταξική συνείδηση, στο οποίο επανεξέταζε τη μαρξιστική ιδέα της αλλοτρίωσης της εργατικής τάξης εισάγοντας την έννοια της τάξης δίχως μνήμη. Ωστόσο, το πρώτο του βιβλίο περί μνήμης εκδίδεται το 1925 και είναι τα "Κοινωνικά πλαίσια της μνήμης", έργο με το οποίο ο Halbwachs διεκδικεί τη διαδοχή του Ντυρκέμ. Εδώ, η μνήμη, ό,τι πιο ατομικό, αποτελεί εντέλει κοινωνική κατασκευή.
Ο άνθρωπος δεν σκέπτεται μόνος: όταν ενθυμούμαστε ανακατασκευάζουμε συγκεκριμένες εικόνες που διαμορφώνονται στο παρόν και βοηθούμαστε από κοινωνικά πλαίσια. Τα "πλαίσια", δηλαδή η γλώσσα, ο χρόνος, ο χώρος και η εμπειρία, είναι υλικά που προσφέρει η κοινωνία και είναι αναγκαία για να αναγνωριστούν και να τοποθετηθούν κάπου οι αναμνήσεις. Πέρα από τα πλαίσια, η συλλογική μνήμη προϋποθέτει επίσης την αναφορά σε μια ομάδα, όπως η οικογένεια, η Εκκλησία και η κοινωνική τάξη, που τα μέλη της μοιράζονται παραδόσεις.
Το βιβλίο όπου ο Halbwachs διαφοροποιείται και από τον Φρόυντ αλλά και από τον Ντυρκέμ αποτελεί πάνω απ’ όλα απάντηση στον ανορθολογικό πνευματισμό του Μπερξόν. Στις θέσεις του τελευταίου, σύμφωνα με τις οποίες η μνήμη είναι η βιωμένη εμπειρία εικόνων του παρελθόντος που έχουν εισδύσει στο άτομο, ο Halbwachs απαντά ότι η μνήμη δεν είναι βίωμα αλλά ορθολογική κατασκευή του παρελθόντος με στοιχεία και μηχανισμούς (πλαίσια) που ενυπάρχουν στη συνείδηση της ομάδας. Έτσι, ο Halbwachs αποκόπτεται και από τη φροϋδική σκέψη. Στον Φρόυντ οι αναμνήσεις εμπεριέχουν στοιχεία από εμπειρίες του παρελθόντος τις οποίες αποκρύπτουμε από τον εαυτό μας και η ψυχανάλυση «ανασύρει» μέσα από τα όνειρα και τις "επαναλήψεις". Για τον Halbwachs, αντιθέτως, οι αναμνήσεις είναι συνειδητά αποσπάσματα της μνήμης που κείται στο ασυνείδητο, αλλά για να "θυμηθούμε" απαιτούνται τα κοινωνικά πλαίσια του παρόντος που δίνουν νόημα ακόμη και στα όνειρα όταν ξυπνάμε. Ο Halbwachs επιμένει λοιπόν σε μια κοινωνική και όχι ψυχολογική δυναμική όταν ισχυρίζεται ότι στην επανάληψη οι αναμνήσεις δεν μεταβιβάζονται ακέραιες αλλά αναθεωρημένες μέσα σε κοινωνικά συμφραζόμενα. Οπότε, η μνήμη δεν είναι κρυμμένο υπέδαφος της ιστορίας -όπως για τον Φρόυντ- αλλά εσωτερική δραστηριότητα του νου που ποτέ δεν τη φτάνουμε.
(από τον πρόλογο της Ρίκας Μπενβενίστε)
Κατά τον Gerard Namer, ο στοχασμός του Halbwachs γύρω από το πρόβλημα της μνήμης γεννήθηκε ήδη το 1912 με το πρώτο άρθρο του για την ταξική συνείδηση, στο οποίο επανεξέταζε τη μαρξιστική ιδέα της αλλοτρίωσης της εργατικής τάξης εισάγοντας την έννοια της τάξης δίχως μνήμη. Ωστόσο, το πρώτο του βιβλίο περί μνήμης εκδίδεται το 1925 και είναι τα "Κοινωνικά πλαίσια της μνήμης", έργο με το οποίο ο Halbwachs διεκδικεί τη διαδοχή του Ντυρκέμ. Εδώ, η μνήμη, ό,τι πιο ατομικό, αποτελεί εντέλει κοινωνική κατασκευή.
Ο άνθρωπος δεν σκέπτεται μόνος: όταν ενθυμούμαστε ανακατασκευάζουμε συγκεκριμένες εικόνες που διαμορφώνονται στο παρόν και βοηθούμαστε από κοινωνικά πλαίσια. Τα "πλαίσια", δηλαδή η γλώσσα, ο χρόνος, ο χώρος και η εμπειρία, είναι υλικά που προσφέρει η κοινωνία και είναι αναγκαία για να αναγνωριστούν και να τοποθετηθούν κάπου οι αναμνήσεις. Πέρα από τα πλαίσια, η συλλογική μνήμη προϋποθέτει επίσης την αναφορά σε μια ομάδα, όπως η οικογένεια, η Εκκλησία και η κοινωνική τάξη, που τα μέλη της μοιράζονται παραδόσεις.
Το βιβλίο όπου ο Halbwachs διαφοροποιείται και από τον Φρόυντ αλλά και από τον Ντυρκέμ αποτελεί πάνω απ’ όλα απάντηση στον ανορθολογικό πνευματισμό του Μπερξόν. Στις θέσεις του τελευταίου, σύμφωνα με τις οποίες η μνήμη είναι η βιωμένη εμπειρία εικόνων του παρελθόντος που έχουν εισδύσει στο άτομο, ο Halbwachs απαντά ότι η μνήμη δεν είναι βίωμα αλλά ορθολογική κατασκευή του παρελθόντος με στοιχεία και μηχανισμούς (πλαίσια) που ενυπάρχουν στη συνείδηση της ομάδας. Έτσι, ο Halbwachs αποκόπτεται και από τη φροϋδική σκέψη. Στον Φρόυντ οι αναμνήσεις εμπεριέχουν στοιχεία από εμπειρίες του παρελθόντος τις οποίες αποκρύπτουμε από τον εαυτό μας και η ψυχανάλυση «ανασύρει» μέσα από τα όνειρα και τις "επαναλήψεις". Για τον Halbwachs, αντιθέτως, οι αναμνήσεις είναι συνειδητά αποσπάσματα της μνήμης που κείται στο ασυνείδητο, αλλά για να "θυμηθούμε" απαιτούνται τα κοινωνικά πλαίσια του παρόντος που δίνουν νόημα ακόμη και στα όνειρα όταν ξυπνάμε. Ο Halbwachs επιμένει λοιπόν σε μια κοινωνική και όχι ψυχολογική δυναμική όταν ισχυρίζεται ότι στην επανάληψη οι αναμνήσεις δεν μεταβιβάζονται ακέραιες αλλά αναθεωρημένες μέσα σε κοινωνικά συμφραζόμενα. Οπότε, η μνήμη δεν είναι κρυμμένο υπέδαφος της ιστορίας -όπως για τον Φρόυντ- αλλά εσωτερική δραστηριότητα του νου που ποτέ δεν τη φτάνουμε.
(από τον πρόλογο της Ρίκας Μπενβενίστε)
| Τίτλος βιβλίου: | Τα κοινωνικά πλαίσια της μνήμης | ||
|---|---|---|---|
| Τίτλος πρωτότυπου: | Les Cadres sociaux de la mémoire | ||
| Εκδότης: | Νεφέλη | ||
| Συντελεστές βιβλίου: | Halbwachs, Maurice, 1877-1945 (Συγγραφέας) Ζέη, Ελευθερία (Μεταφραστής) Λιάκος, Αντώνης (Υπεύθυνος Σειράς) Γαζή, Έφη (Υπεύθυνος Σειράς) | ||
| ISBN: | 9789605040024 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
| Σειρά εκδότη: | Ιστορία | Σελίδες: | 408 |
| Στοιχεία έκδοσης: | Δεκέμβριος 2013 | Διαστάσεις: | 24x17 |
| Σημείωση: | Πρόλογος: Ρίκα Μπενβενίστε. Επίμετρο: Gerard Namer. | ||
| Κατηγορίες: | Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου Ψυχολογία > Ψυχοθεραπεία - Ψυχανάλυση Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Κοινωνιολογία Ψυχολογία > Γνωστική Ψυχολογία | ||
Δεν βρέθηκαν στοιχεία για τον συγγραφέα
Δείτε επίσης:
Είδατε πρόσφατα:
