Οδοιπορικό του 1806
Το μεγάλο ταξίδι του Σατωβριάνδου (1768-1848) στην Ανατολή ξεκινά στις 13 Ιουλίου του 1806 από το Παρίσι και ολοκληρώνεται στις 5 Ιουνίου του 1807 με την επιστροφή του στην ίδια πόλη. Εμείς επιλέξαμε για την παρούσα έκδοση το απόσπασμα που αφορά το ταξίδι του Σατωβριάνδου στην Ελλάδα μέχρι και την Κωνσταντινούπολη. Το κομμάτι αυτό, πέραν του ότι μας αφορά άμεσα καθώς μας δίνει τις εντυπώσεις ενός μεγάλου συγγραφέα για την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, είναι και το πλέον διάσημο. Η περιήγηση στους τόπους της ελληνικής αρχαιότητας, η αναζήτηση και περιγραφή των αρχαίων ερειπίων, οι εντυπώσεις από τους σύγχρονους Έλληνες αλλά και η βαθιά επίκριση στον οθωμανικό δεσποτισμό αποτελούσαν θέματα ιδιαίτερα ελκυστικά για τους μορφωμένους αναγνώστες στη Δύση.
Ο αναγνώστης του Οδοιπορικού δεν πρέπει να περιμένει οίκτο ή συμπόνια για τον χειμαζόμενο ακόμη ελληνικό λαό. Αυτόν τον λαό εν πάση περιπτώσει που θα βρει την ταυτότητά του συνομιλώντας με τα ερείπια και θα χύσει το αίμα του γι' αυτήν. Ο Σατωβριάνδος είναι έντιμος παρατηρητής. Καταγράφει μόνον αυτό που βλέπουν τα μάτια του καθοδηγημένα από το βλέμμα της περιέργειας, το βλέμμα του νου που έλεγε ο Ευριπίδης. "Ερείπια παντού και ούτε ένας άνθρωπος μέσα σ' αυτά τα ερείπια!" γράφει στη Σπάρτη. Και στην Αθήνα αργότερα: "νόμιζα πως έβλεπα αρχαιότητες παντού". Κι αυτά τα ερείπια αντανακλούν το λυκαυγές που σε μερικά χρόνια μετά την επίσκεψή του θα γίνει η αυγή της σύγχρονης Ελλάδας. Η σύγχρονη Ελλάδα γεννήθηκε μέσα από τα ερείπια της αρχαιότητάς της και ο Σατωβριάνδος περιγράφει τη γέννησή της πολύ πριν την υποδεχθεί το μαιευτήριο της Ιστορίας.
(από τον πρόλογο του Τάκη Θεοδωρόπουλου)
Καψής, Γιάννης Π., 1929-2017
Ο Γιάννης Π. Καψής, δημοσιογράφος και πολιτικός, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1929, αλλά οι ρίζες του, που φτάνουν στην Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ, τον έκαναν να νιώθει από μικρός σαν γέννημα θρέμμα της Μικρασίας. Η αγάπη του αυτή εκδηλώθηκε με το πρώτο του βιβλίο, "Χαμένες πατρίδες", που εκδόθηκε το 1960 και έκτοτε επανεκδόθηκε σε αλλεπάλληλες εκδόσεις, έχοντας πλησιάσει τις 100.000 αντίτυπα. Ακολούθησε αργότερα "H μαύρη βίβλος", μια συγκλονιστική συλλογή των καταθέσεων των θυμάτων της Καταστροφής. Τα μυθιστορήματά του "Όταν οι άγγελοι πέθαιναν στη Σμύρνη" και "Τα σμυρνέικα τραγούδια" δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της πιο τραγικής σελίδας της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ακολουθώντας το επάγγελμα του πατέρα του, μπήκε από την εφηβική ηλικία στη δημοσιογραφία και, ξεκινώντας από βοηθός αστυνομικού ρεπόρτερ, ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη του ρεπορτάζ. Μετά την αποφοίτησή του από το πανεπιστήμιο, δοκίμασε για λίγο τη δικηγορία ως ασκούμενος, αλλά δεν τον τράβηξε. Αφιερώθηκε αποκλειστικά στη δημοσιογραφία, και το 1958 ανέλαβε αρχισυντάκτης του Έθνους μέχρι το 1970, οπότε καταδικάστηκε από το στρατοδικείο της χούντας. Ταυτόχρονα εργαζόταν ως βοηθός ανταποκριτής του Time. Μετά την αποφυλάκισή του εργάστηκε ως β΄ αρχισυντάκτης στο "Βήμα" και στη συνέχεια ως διευθυντής στον "Ταχυδρόμο". Επιστρέφοντας από το Λονδίνο, όπου είχε καταφύγει μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, ανέλαβε διευθυντής της εφημερίδας "Τα Νέα". Τον Απρίλη του 1982 ορκίστηκε υφυπουργός Εξωτερικών και αργότερα υπουργός αναπληρωτής Εξωτερικών, έως τον Ιούλιο του 1989.
Έφυγε από τη ζωή στις 13 Νοεμβρίου 2017, σε ηλικία 88 ετών.
