Πάνος Κυπαρίσσης

Γληνός, Δημήτρης
Δημήτρης Γληνός (1882- 1943). Ο Δημήτρης Γληνός του Αλέξανδρου γεννήθηκε στη Σμύρνη με καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του από την Άνδρο. Η μητέρα του ήταν κόρη του Χατζή Παυλίδη από τη Σμύρνη. Αποφοίτησε από την Ευαγγελική Σχολή και το 1899 ήρθε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ήταν συμφοιτητής με τον Κώστα Βάρναλη. Για λόγους βιοπορισμού αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του για να εργαστεί ως δάσκαλος σε σχολείο του Κασαμπά (Μικρά Ασία). Το 1904 εντάχτηκε στο χώρο του δημοτικισμού (το 1901 είχε πάρει μέρος στα Ευαγγελικά) και έγινε μέλος του συνδέσμου Η Εθνική μας Γλώσσα (των Παλαμά, Δελμούζου και Κωνσταντίνου Χατζόπουλου). Μετά το τέλος των σπουδών του (1905) γύρισε στη γενέτειρά του και διορίστηκε στην Αναξαγόρειο Σχολή στα Βουρλά της Σμύρνης και στη συνέχεια (μετά από παραίτησή του) στο Ελληνογερμανικό Λύκειο. Παράλληλα ξεκίνησε τη δημοτικιστική δράση του με δημοσιεύσεις, ομιλίες και έγινε πρόεδρος του Συνδέσμου Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Σμύρνης. Την περίοδο εκείνη συνεργάστηκε με το περιοδικό Κόσμος και την εφημερίδα Ημερησία της Σμύρνης, ενώ το 1907 πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας με τη δημοσίευση του ποιήματος Εικόνα στο Νουμά (με το ψευδώνυμο Μήτρος Γληνός), καθώς και μεταφράσεων ποιημάτων του Baudelaire και του de Heredia. Το 1908 παντρεύτηκε την Άννα Χρόνη, με την οποία απέκτησε δύο κόρες, τη Λιλή και τη Νίνα. Λίγο μετά το γάμο του έφυγε με τη σύζυγό του για τη Γερμανία, όπου συνέχισε τις σπουδές του (φιλοσοφία, παιδαγωγική και πειραματική ψυχολογία) στα Πανεπιστήμια της Λειψίας και της Ιένας και με καθηγητές τους R. Eucken και W. Wundt. Στη Γερμανία συνδέθηκε φιλικά με τον Μανόλη Τριανταφυλλίδη και γνωρίστηκε με τον Γεώργιο Σκληρό, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με τα σοσιαλιστικά ρεύματα της εποχής. Της επιστροφής του στην Αθήνα (1911) είχε προηγηθεί η ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου (1910), στην οποία είχε πάρει μέρος από τη Γερμανία, και η επανάσταση του 1909, καθώς επίσης η διάλυση του Ανωτέρου Παρθεναγωγείου του Βόλου του Αλέξανδρου Δελμούζου. Το 1912 διορίστηκε διευθυντής στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης και ένα χρόνο αργότερα συνέταξε εισηγητική έκθεση για τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια, μετά από ανάθεση του Υπουργού Παιδείας της κυβέρνησης Βενιζέλου, Ιωάννη Τσιριμώκου και ανέλαβε τη διεύθυνση σύνταξης του Δελτίου του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Δύο χρόνια αργότερα ξεκίνησε σε συνεργασία με τον Δελμούζο και τον Τριανταφυλλίδη και στα πλαίσια της Εκπαιδευτικής Επιτροπής η συγγραφή σχολικών βιβλίων στη δημοτική. Μετά το κίνημα της Θεσσαλονίκης, φυλακίστηκε από τους παλαιοκομματικούς και μετά την αποφυλάκισή του (1917) διορίστηκε από τον Βενιζέλο πρόεδρος της τριμελούς Εκπαιδευτικής Επιτροπής στη Θεσσαλονίκη. Μετά την κάθοδο της κυβέρνησης Βενιζέλου στην Αθήνα, διορίστηκε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, θέση από την οποία παραιτήθηκε μετά από διαφωνίες με τον Βενιζέλο, που τήρησε μια στάση αναδίπλωσης. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή διετέλεσε εκπαιδευτικός σύμβουλος και το 1924 οργάνωσε την Παιδαγωγική Ακαδημία, η οποία διαλύθηκε από το δικτατορικό καθεστώς του Πάγκαλου. Από το 1925 και για τρία χρόνια ο Γληνός διηύθυνε το πρωτοποριακό για την εποχή περιοδικό Αναγέννηση. Το 1928 αναγκάστηκε να διακόψει την κυκλοφορία του, καθώς διώχτηκε ξανά με αφορμή την ομιλία του για την άφιξη του Παναϊτ Ιστράτι στην Αθήνα (για τον ίδιο λόγο διώχτηκε και ο Νίκος Καζαντζάκης). Μετά την αθώωσή του εξέδωσε το περιοδικό Νέος Δρόμος και μετά τη διάλυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου (1929) εργάστηκε στους εκδοτικούς οίκους Ελευθερουδάκη και Δημητράκου. Παράλληλα πραγματοποίησε πανεπιστημιακές διαλέξεις και εξέδωσε το περιοδικό Νέοι Πρωτοπόροι. Το 1936 εκλέχτηκε βουλευτής του Παλλαϊκού Μετώπου και μετά την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά συνελήφθη και εξορίστηκε στην Ανάφη, την Ακροναυπλία και τη Σαντορίνη ως το 1940 που μεταφέρθηκε στην Αθήνα με όρους κατ’ οίκον περιορισμού. Στη διάρκεια της Κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση μέσω του Ε.Α.Μ. και δραστηριοποιήθηκε στο χώρο του Κ.Κ.Ε. Πέθανε σε νοσοκομείο της Αθήνας τα Χριστούγεννα του 1943. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Δημητρίου Γληνού βλ. Βανδώρος Β.Γ., «Χρονογραφία Δημήτρη Γληνού», Σύγχρονοι Καιροί1, 9-10/1982, σ.14, Σιάκαρης Κωνσταντίνος, «Δημήτρης Γληνός: Η ζωή και το έργο του», Διαβάζω61, 26/1/1983, σ.22-31, Φραγκουδάκη Άννα - Δημαράς Αλέξης, «Γληνός Δημήτρης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, χ.σ., «Γληνός Δημήτριος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Αφιέρωμα στον Γληνό. Σύντομη Χρονογραφία», Επιθεώρηση Τέχνης 20, ετ.Ι΄, 11-12/1964, αρ.119-120, σ.387-388. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).