Σκιά
Ο λόγος για την τελευταία ποιητική σύνθεση του Γιώργου Βέλτσου, τη "Σκιά" του, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος τον Νοέμβριο του 2000. Πρόκειται για την όγδοη κατά σειρά ποιητική συλλογή -η πρώτη δημοσιεύτηκε το 1993. Θυμίζω ότι η ποιητική παραγωγή του Γιώργου Βέλτσου συγχρονίζεται με τη θεατρική του παραγωγή, αποτυπωμένη ήδη σε τρία έργα.
Ο τίτλος της συλλογής προέρχεται από δίστιχο της διάσημης σύνθεσης του Κωστή Παλαμά "Φοινικιά" (προβάλλεται και ως μότο του βιβλίου), όπου μαρτυρούν και διαμαρτύρονται τα υποκείμενα μικρά λουλούδια κάτω από τον ίσκιο μιας αψηλής φοινικιάς. Προφανώς η παλαμική σύνθεση (που ενέπνευσε και άλλους μείζονες ποιητές μας, λόγου χάριν τον Σεφέρη) αποτελεί ένα είδος αναφορικού προτύπου για τη "Σκιά" του Βέλτσου. [...]
Τόσο η έκταση όσο και η μορφή της σύνθεσης παραπέμπουν, ενμέρει ή ενόλω, σε δικά μας και ξένα πρότυπα. Από τα δικά μας αναφέρω, ενδεικτικώς, εκτός της "Φοινικιάς" του Παλαμά τον "Αλαφροΐσκιωτο" του Σικελιανού και τον "Ερωτικό λόγο" του Σεφέρη. Τα εμφανέστερα ξένα πρότυπα, συχνά ομολογημένα μέσα στο ποίημα, ανήκουν κατά σειρά στον Βαλερύ, στον Βερλαίν, στον Τζόυς, στον Ναμπόκωφ, στον Φλωμπέρ, στον Έλιοτ -σίγουρα κάποιους ξεχνώ. Πέρα από τις ομολογημένες αυτές λογοτεχνικές οφειλές της, η "Σκιά" του Βέλτσου εξονομάζει και εικαστικές ή κινηματογραφικές οφειλές. Λόγου χάριν τον Τέρνερ, τον Ματίς, τον Σεζάν, τον Θεοτοκόπουλο, τον Χαλεπά, αλλά και τον Παζολίνι. [...]"
Δ. Ν. Μαρωνίτης
(από ομιλία στο Μουσείο Μπενάκη, 5. 2. 2003)
"Είναι η μοίρα του ποιητή, όπως των ζωγράφων του Κικέρωνος ("Academica II", 20, 86), να βλέπει περισσότερα απ' ό,τι εμείς, οι αναγνώστες του, ως προς τις σκιές και τα φωτεινά σημεία. Αν όμως ο Γιώργος Βέλτσος επιλέγει να αποδώσει ποιητικά μια "Σκιά" εριμμένη από τη φωτοβόλο "Φοινικιά" του προγόνου του Κωστή Παλαμά, τούτο δεν αντιστοιχεί στην ανάγκη του να περιγράψει κάτι που υπάρχει και που ρίχνει τη σκιά του στα μικρά λουλούδια ή αλλού -στον επίγονο, για παράδειγμα-, αλλά αντιθέτως, κάτι που δεν περιλαμβάνεται στο καθαυτό ποίημα: τη σκιώδη Ποίηση. "Σκιά" λοιπόν, γιατί η Ποίηση δεν υφίσταται παρά μόνον ως "φάντασμα", πλάσμα δηλαδή της φαντασίας και φαντασίωση, μονίμως ανεκπλήρωτη ή μερικώς εκπληρωμένη. Πλάσμα, μέσα στην αλλόκοτη τάξη του, τόσο διαφορετικό από τα υπόλοιπα, που δεν ανταποκρίνεται σε ανάγκη άλλη από αυτή που το ίδιο δημιουργεί: την ανάγκη του ποιήματος ως ομοιώματος της Ποίησης, σκιάς μέσα στη "Σκιά". [...]"
Χάρης Ε. Ράπτης
(από κείμενο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Εντευκτήριο", τχ. 62, Σεπτέμβριος 2003)
| Τίτλος βιβλίου: | Σκιά |
|---|
| Εκδότης: | Ίνδικτος |
|---|
| Συντελεστές βιβλίου: | Βέλτσος, Γιώργος (Συγγραφέας)
Connolly, David (Μεταφραστής)
|
|---|
| ISBN: | 9789605181871 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
|---|
| Στοιχεία έκδοσης: | Νοέμβριος 2004 | Διαστάσεις: | 24x17 |
|---|
| Σημείωση: | Επανέκδοση: Ίκαρος, 2002.
Επίμετρο: τρία κείμενα για το ποίημα των Δημήτρη Μαρωνίτη, Έκτορα Κακναβάτου και Χάρη Ε. Ράπτη.
Χορηγός έκδοση: Διεθνές Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών Ρόδου. |
|---|
| Κατηγορίες: | Λογοτεχνία > Ελληνική Λογοτεχνία > Ποίηση |
|---|
Θεοτοκάς, Γιώργος, 1905-1966
Ο Γιώργος Θεοτοκάς (1905-1966) γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, γιος του δικηγόρου Μιχαήλ Θεοτοκά και της Ανδρονίκης το γένος Νομικού. Στην Κωνσταντινούπολη τέλειωσε το Ελληνογαλλικό Λύκειο και το 1922 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου. Το 1925 εκλέχτηκε Γενικός Γραμματέας της δημοτικιστικής οργάνωσης Φοιτητική Συντροφιά (για τη δράση του κινδύνευσε το 1926 να αποβληθεί από το Πανεπιστήμιο) και υποδέχτηκε τον Γιάννη Ψυχάρη στη Χίο. Μετά την αποφοίτησή του (1927) έφυγε για τρία χρόνια στο Παρίσι και το Λονδίνο. Στο Λονδίνο έγραψε το πρώτο του βιβλίο "Ελεύθερο Πνεύμα", που θεωρήθηκε ως το μανιφέστο της γενιάς του Τριάντα (δημοσιεύτηκε στην Αθήνα το 1929). Το 1929 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως δικηγόρος και δημοσίευσε πολλά κείμενά του στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Το 1940 κατατάχτηκε εθελοντικά στο στρατό και πολέμησε στην Αλβανία.Το 1948 παντρεύτηκε τη φιλόλογο Ναυσικά Στεργίου, η οποία πέθανε το 1959. Το 1952 ταξίδεψε στην Αμερική, το 1955 έθεσε υποψηφιότητα στις βουλευτικές εκλογές στο νομό Χίου, χωρίς επιτυχία. Το 1966 παντρεύτηκε την ποιήτρια Κοραλία Ανδρεάδη. Πέθανε τον ίδιο χρόνο στην Αθήνα. Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά και με την εφημερίδα "Το Βήμα", ενώ υπήρξε επίσης μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού "Εποχές". Υπήρξε συνιδρυτής του περιοδικού "Νέα Γράμματα" (1935). Διετέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου (1945-1946 και 1951-1952) και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κ.Θ.Β.Ε. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στις διεθνείς συναντήσεις της Γενεύης και στο Διεθνές Συνέδριο του Εδιμβούργου. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες και έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Τιμήθηκε με το βραβείο πεζογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών (1939 για το μυθιστόρημα "Το δαιμόνιο") και το Α’ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου (1957 για το έργο του "Τα προβλήματα του καιρού μας"). Ο Γιώργος Θεοτοκάς τοποθετείται στη γενιά του ’30, της οποίας υπήρξε ένα από τα πολυγραφότερα πρόσωπα. Ασχολήθηκε με την πεζογραφία, το θέατρο, την ποίηση, το δοκίμιο, την κριτική, την ταξιδιωτική λογοτεχνία. Με το έργο του έθεσε τις βάσεις της θεωρίας της γενιάς του Τριάντα για την ελληνικότητα, η οποία πηγάζει παράλληλα από την ελληνική παράδοση (αρχαιοελληνική, βυζαντινή, λαϊκός πολιτισμός) αλλά και από την ευρωπαϊκή παράδοση και σύγχρονη πραγματικότητα. Ο αφηγηματικός του λόγος επηρεάστηκε έντονα από την ελληνική πεζογραφική δημιουργία του 19ου αιώνα. Από τα έργα του σημειώνουμε ως ορόσημα τον "Λεωνή", τους "Ασθενείς και οδοιπόρους", το "Δαιμόνιο" και την "Αργώ". Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Θεοτοκά βλ. Αργυρίου Αλεξ. - Γεωργουσόπουλος Κώστας, "Θεοτοκάς Γιώργος", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Γιαλουράκης Μανώλης, "Θεοτοκάς Γιώργος", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 7. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Τζιόβας Δημήτρης, "Χρονολόγιο Γιώργου Θεοτοκά", Διαβάζω 137, 12/2/1986, σ.8-11 και Αράγης Γιώργος, "Γιώργος Θεοτοκάς", Η Μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Δ΄, σ.8-81. Αθήνα, Σοκόλης, 1992.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
