Η κρίση του θεάτρου

Τα κείμενα θεατρικής κριτικής που ακολουθούν, αποτελούν επιλογή από το σύνολο εκείνων που δημοσίευσα κατά την περίοδο 1976-1984. Οι γενναιότερες περικοπές αφορούν σε κείμενα των πρώτων ετών. Ως κριτήριο για τη σειρά καταχώρισής τους προτιμήθηκε το χρονολογικό, για να μη διαταραχθεί το, έστω ελλειπτικά σχηματιζόμενο, διάγραμμα της περιόδου.
Ο τίτλος του βιβλίου είναι θεληματικά δίσημος: δηλώνει τη σαφή κριτική πρόθεση. αλλά και υπαινίσσεται μια γενικότερη κρίση που παρακολουθεί το ελληνικό ιδίως θέατρο κατά τα τελευταία χρόνια. Η κρίση αυτή, θα φιλοδοξούσα να απεικονίζεται σελίδα τη σελίδα μέσα από την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων έργων και παραστάσεων, και καθόλου από την a priori προβολή μέσα στα κείμενα, κάποιων προγραμματικών απόψεων. 'Αλλωστε, οι απόψεις δεν εκβιάζονται. διαμορφώνονται, αν πρόκειται να διαμορφωθούν, εξελικτικά και μέσα στο χρόνο.
Ο γενικότερος, αλλά ιδιαίτερα ο περιοδικός χαρακτήρας, όπως και ο περιορισμένός χώρος των λογοτεχνικών εντύπων στα οποία τα κείμενα αυτά πρωτοείδαν το φως, υπαγόρευσαν κατά μεγάλο μέρος τη μορφή και την έκτασή τους. Έτσι, αν ο σχολιασμός των παραστάσεων αρχαίας τραγωδίας και κωμωδίας συχνά εμφανίζεται κάπως συνεπτυγμένος, αντίθετα, όμως, θεωρώ ευεργετική την αυστηρά δειγματοληπτική παρουσία του βουλεβάρτου και της επιθεώρησης.
Τα έντυπα που με φιλοξένησαν και προς τα οποία ακέραιες παραμένουν οι ευχαριστίες μου, είναι: "Η Παρουσία μας" του Θ. Μπρούλη (1976- 1977), "Τομές" του Δ. Δούκαρη (1978-1980) και "Η Λέξη" των Θ. Νιάρχου και Α. Φωστιέρη (1981-1984).
Τέλος, τη σκοπιμότητα της έκδοσης αυτού του τόμου θα την αναζητούσα στην ανάγκη να υπάρξει, για το μελετητή και τον απλό θεατρόφιλο, μια συνέχεια στο θεατρικό γεγονός μέσα από την, υποκειμενική έστω, αξιολογική καταγραφή του. συνέχεια, που το παρελθόν μάς δίδαξε πως ελάχιστα διασφαλίστηκε στην Ελλάδα.
Μέσα στο πλαίσιο των παραπάνω σκέψεων, υπέθεσα πως μπορούσα να εντάξω και την υποψηφιότητα των κειμένων αυτών.
Γιάννης Βαρβέρης, 2/1985
Τίτλος βιβλίου: | Η κρίση του θεάτρου | ||
---|---|---|---|
Υπότιτλος βιβλίου: | Κείμενα θεατρικής κριτικής 1976-1984 | ||
Εκδότης: | Εκδόσεις Καστανιώτη | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Βαρβέρης, Γιάννης, 1955-2011 (Συγγραφέας) | ||
ISBN: | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό | |
Στοιχεία έκδοσης: | 1985 | Διαστάσεις: | 21x14 |
Κατηγορίες: | Γενικά Βιβλία > Καλές Τέχνες > Θέατρο |
Βαρβέρης, Γιάννης, 1955-2011
Ο Γιάννης Βαρβέρης (1955-2011) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά. Εξέδωσε έντεκα ποιητικές συλλογές, με πρώτη την "Εν φαντασία και λόγω" (Κούρος, Αθήνα, 1975), ενώ η τελευταία, δωδέκατη συλλογή του εκδόθηκε λίγο μετά το θάνατό του ("Βαθέος γήρατος", 2011). Επίσης μετέφρασε και εξέδωσε έργα των Αριστοφάνη, Μενάνδρου, Μολιέρου, Μαριβώ, Ουίτμαν, Σαντράρ, Πρεβέρ, Μρόζεκ, Κάριγκτον, Φέρρε, Μπρασένς καθώς και μια ανθολογία για το θάνατο. Από το 1976 έγραφε κριτική θεάτρου (περιοδικά "Τομές" και "Η Λέξη", εφημερίδα "Η Καθημερινή"). Αυτά και άλλα θεωρητικά του κείμενα για το θέατρο εκδόθηκαν σε έξι τόμους ("Η κρίση του θεάτρου" -πέντε τόμοι, "Πλατεία θεάτρου"). Το 1996 του απονεμήθηκε το Κρατικό βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου. Ποιήματά του μεταφράστηκαν και περιλήφθηκαν σε ανθολογίες στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά, στα ιταλικά, στα ισπανικά και στα ρουμανικά. Μεταφράσεις του αττικής και νέας κωμωδίας παρουσιάστηκαν στην Επίδαυρο και σε άλλα θέατρα. Το 2001 του απονεμήθηκε το Βραβείο Καβάφη για τη συγκεντρωτική έκδοση "Ποιήματα 1975-1996". Το 2002 του απονεμήθηκε το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού "Διαβάζω" για την ποιητική συλλογή "Στα ξένα". Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου. Ήταν μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, ξαφνικά, στις 25 Μαΐου 2011.
Εργογραφία
Ποίηση
- "Εν φαντασία και λόγω", Αθήνα, Κούρος, 1975, Αθήνα, Ύψιλον, 1984
- "Το ράμφος", Θεσσαλονίκη, Τραμ, 1978, Αθήνα, Ύψιλον, 1984,
- "Αναπήρων Πολέμου", Αθήνα, Ύψιλον, 1982,
- "Ο θάνατος το στρώνει", Αθήνα, Ύψιλον 1986,
- "Πιάνο βυθού", Αθήνα, Ύψιλον 1991,
- "Ο κύριος Φογκ", Αθήνα, Ύψιλον, 1993,
- "Άκυρο θαύμα", Αθήνα, Ύψιλον, 1996,
- "Ποιήματα 1975-1996", (συγκεντρωτική έκδοση), Αθήνα, Κέδρος, 2000,
- "Στα ξένα", Αθήνα, Κέδρος, 2001,
- "Πεταμένα λεφτά", Αθήνα, Κέδρος, 2005,
- "Ο άνθρωπος μόνος", Αθήνα, Κέδρος, 2009
- "Βαθέος γήρατος", Αθήνα, Κέδρος, 2011
Κριτική Θεάτρου
- "Κρίση του θεάτρου" (1976-1984), Αθήνα, Καστανιώτης, 1985
- "Κρίση του θεάτρου" Β΄ (1984-1989), Αθήνα, Εστία, 1991
- "Πλατεία θεάτρου", δοκίμια, Σοκόλης, 1994.
- "Κρίση του θεάτρου Γ΄" (1989-1994), Σόκολης, 1995.
- "Κρίση του θεάτρου Δ΄" (1994-2003), Αλεξάνδρεια, 2003.
- "Κρίση του θεάτρου Ε΄" (2003-2010), Αλεξάνδρεια, 2010.
Δοκίμια
- "Σωσίβια λέμβος", λογοτεχνικά δοκίμια, Αθήνα, Καστανιώτης, 1999
Ανθολογία
- "Ελληνική ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα" (με τον Κ.Γ. Παπαγεωργίου), Αθήνα, Καστανιώτης, 1996.
Μελέτη
- "Κρίτων Αθανασούλης: μια παρουσίαση", Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2001.
Μεταφράσεις
- Λ. Φερρέ: "Μια πρώτη παρουσίαση", Αθήνα, Κούρος, 1976
- Ζ. Πρεβέρ: Θέαμα και ιστορίες", ποιήματα, Αθήνα, Νεφέλη, 1982
- Λ. Κάριγκτον, "Η αρχάρια και άλλα διηγήματα", Αθήνα, Ύψιλον 1982.
- Ζ. Μπρασένς, "Ο γορίλας και άλλα ποιήματα", Αθήνα, Ύψιλον, 1983
- Σλ. Μρόζεκ, "Δεύτερη υπηρεσία", θέατρο, Αθήνα, Δωδώνη, 1985
- Μ. Σαντράρ, "Πάσχα στη Νέα Υόρκη", ποιήματα, Αθήνα, Υάκινθος - Ρόπτρον, 1987, Αθήνα, Ύψιλον, 1999
- Μολιέρου, "Ζωρζ Νταντέν", θέατρο, 1991
- Ο. Ουίτμαν, "Στη γαλάζια όχθη της Οντάριο", ποίημα, Αθήνα, Ρόπτρον, 1992, Αθήνα, Ύψιλον, 1999.
- Μαριβώ, "Η ψευτροϋπηρέτρια", Θέατρο, Αθήνα, Δωδώνη, 1998
- Μενάνδρου, "Σαμία", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1997
- Αριστοφάνους, "Όρνιθες", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998
- Μενάνδρου, "Επιτρέποντες", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998
- Αριστοφάνους, "Λυσιστράτη", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998
- Αριστοφάνους, "Ειρήνη", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2000
- Μενάνδρου, "Δύσκολος", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2001
- Αριστοφάνους, "Πλούτος", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2001.
- Γιάννης Βαρβέρης (2019)
- Για την ποίηση: Συνομιλίες (2018)
- Ποιήματα (2013)
- Ζώα στα σύννεφα (2013)
- Η κρίση του θεάτρου (2013)
- Ποιήματα (2013)
- Ο Βέγγος δεν είναι κιτς -ο Χάρρυ Κλυν, δυστυχώς είναι... Η λογοτεχνία ως σινεμά (και το σινεμά ως λογοτεχνία...) (2011)
- Το 1821 στην ελληνική ποίηση (2011)
- Στίχοι στο καβαλέτο (2011)
- Βαθέος γήρατος (2011)
- Επέτειος (2010)
- Η κρίση του θεάτρου (2010)
- "Χαμηλές φωνές" στη λογοτεχνία (2009)
- Ο άνθρωπος μόνος (2009)
- Τα ποιήματα του 2008 (2009)
- Ενδοσκεληδόν (2008)
- Ν. Εγγονόπουλος 1907-1985. Εκατό χρόνια από τη γέννησή του (2007)
- Μετζικώφ (2007)
- Nulla dies sine linea (2007)
- Με τον ρυθμό της ψυχής (2006)
- Μέρες του ποιητή Κ. Π. Καβάφη (2006)
- Ο δρόμος για την Ομόνοια (2005)
- Πεταμένα λεφτά (2005)
- Κόψε (2004)
- Το χρονικό του Κέδρου (2004)
- Η κρίση του θεάτρου (2003)
- Το βιβλίο της νύχτας (2001)
- Στα ξένα (2001)
- Αναπήρων πολέμου (1999)
- Σωσίβια λέμβος (1999)
- Για τον Θ. Δ. Φραγκόπουλο (1998)
- Το καρότσι (1998)
- Μικρή ζωολογία (1998)
- Για τον Τάσο Κόρφη (1997)
- Σπουδή στον ποιητή Γ. Θ. Βαφόπουλο (1996)
- Άκυρο θαύμα (1996)
- Η κρίση του θεάτρου (1995)
- Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Κοτζιά (1994)
- Πλατεία θεάτρου (1994)
- Πρόσωπο - προσωπείο Κατίνας Παξινού, Αλέξη Μινωτή (1993)
- Ο κύριος Φογκ (1993)
- Πιάνο βυθού (1991)
- Η κρίση του θεάτρου (1991)
- Ο θάνατος το στρώνει (1988)
- Πολυφωνία για τον Δ. Π. Παπαδίτσα (1988)
- Το ράμφος. Εν φαντασία και λόγω. (1984)
- Επανεκτίμηση του Μ. Καραγάτση (1981)