Λαογραφικές παρατηρήσεις στο έργο "Τα κατά Στεφανίτην και Ιχνηλάτη"

"... Η μελέτη που ακολουθεί ξεκίνησε ως προσπάθεια σχολιασμού της δημώδους παραλλαγής του κειμένου που είναι γνωστό ως "Τα κατά Στεφανίτην και Ιχνηλάτην", που συντέθηκε από τον ιατρό Δημήτριο Προκοπίου, το 1721. Βεβαίως, η συγκεκριμένη παραλλαγή υπήρξε μόνο η αφετηρία, δεδομένου ότι τα παραμυθολογικά και λαογραφικά σχόλια αναφέρονται στους αφηγηματικούς τύπους που υπάρχουν σε όλες τις γνωστές παραλλαγές και διασκευές του κειμένου μας. Ωστόσο, ο αδόκητος θάνατος του εκ των συγγραφέων Μανόλη Παπαθωμόπουλου, ομότιμου καθηγητή κλασσικής φιλολογίας της Φιλολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων , μετέβαλε τα εκδοτικά σχέδια.
Έτσι, παρότι τα σχόλια θα είναι διαθέσιμα για όποια μελλοντική έκδοση, κρίθηκε σκόπιμο να δημοσιευθούν αυτοτελώς, ως λαογραφική συμβολή στην προσπάθεια μελέτης του σπουδαίου αυτού κειμένου. Οφείλω θερμές ευχαριστίες τόσο στους συναδέλφους, που κατά καιρούς δέχτηκαν να συζητήσουν μαζί μου προβλήματα της έρευνας, η οποία προηγήθηκε της συγγραφής, όσο και στον εκδότη μου, για την άμεση ανταπόκριση στο αίτημα για έκδοση του μετά χείρας τεύχους. Ευχαριστώ επίσης την Δρ. Νάντια Μαχά-Μπιζούμη, τόσο για την επιμέλεια των δοκιμίων, όσο και για την συμβολή της στην εικονογράφηση του βιβλίου αυτού, με παραστάσεις μύθων ζώων από τη σχετική βιβλιογραφία μας. Η έκδοση αφιερώνεται με σεβασμό στη μνήμη του καθηγητή Μανόλη Παπαθωμόπουλου, ο οποίος με τίμησε με την εμπιστοσύνη και τη φιλία του για περισσότερα από δέκα χρόνια, κατά την διάρκεια των οποίων εκδόθηκαν δυο βιβλία, για τον Βερναρδάκειο μαγικό κώδικα και για τους ανέκδοτους εξορκισμούς του ιερομονάχου Βενέδικτου Τσαγκαρόλου. Του οφείλω πολλά, και η αφιέρωση αυτού του βιβλίου αποτελεί ελάχιστη μόνο ανταπόδοση μιας καταπληκτικής μαθητείας..."
Τίτλος βιβλίου: | Λαογραφικές παρατηρήσεις στο έργο "Τα κατά Στεφανίτην και Ιχνηλάτη" | ||
---|---|---|---|
Εκδότης: | Σπανίδης | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Βαρβούνης Εμμανουήλ Γερ. (Συγγραφέας) | ||
ISBN: | 9789606653599 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Στοιχεία έκδοσης: | Δεκέμβριος 2011 | Διαστάσεις: | 25x17 |
Κατηγορίες: | Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Εθνολογία, Λαογραφία και Πολιτισμός |
Βαρβούνης Εμμανουήλ Γερ.
Ο Εμμανουήλ Γερ. Βαρβούνης (Σάμος, 1966) είναι Καθηγητής Λαογραφίας, Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (2016-2020) και Κοσμήτορας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (2021-2024), Διευθυντής του «Εργαστηρίου Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας» του ΔΠΘ (2015 κ.εξ.), Διευθυντής του «Κέντρου Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» της Ι. Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας (2017 κ.εξ.), Μέλος του ΔΣ του «Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονία – Θράκης» (2021-2022) και Αντιπρόεδρος Β΄ της «Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας».
Είναι επίσης Πρόεδρος της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για τη διοργάνωση των επιστημονικών συνεδρίων για την Επανάσταση του 1821 (2018-2021) και για την Μικρασιατική Καταστροφή, τη Συνθήκη της Λωζάννης και την Ανταλλαγή Πληθυσμών (2021-2024).
Το 2010 τιμήθηκε με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, το 2022 με το χρυσό μετάλλιο του Δήμου Ανατολικής Σάμου και το 2023 τιμήθηκε από τον Δήμο Κομοτηνής και την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 40 χρόνων από την πρώτη του δημοσίευση. Είναι κάτοχος τεσσάρων επίτιμων διδακτορικών τίτλων (ΗΠΑ, Ρουμανία, Ελλάδα) και τακτικό, αντεπιστέλλον ή επίτιμο μέλος οκτώ Ακαδημιών της αλλοδαπής (ΗΠΑ, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Αυστρία, Γερμανία), καθώς και Επίτιμος Καθηγητής του Τμήματος Κλασικής και Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου.
Βιβλία και μελέτες του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευθεί επίσης στην αγγλική, στη γαλλική, στην ισπανική, στην ιταλική, στη γερμανική, στη σερβική, στην τουρκική, στη ρωσική, στη γεωργιανή, στην αρμενική, στην αραβική, στη ρουμανική και στη βουλγαρική γλώσσα.
(Πηγή: "Εκδόσεις Γκόνη", 2023)
- Εκκλησιαστική ζωή και παράδοση στην ηγεμονία της Σάμου (1834-1912) (2022)
- Σαμιακά: Μελέτες για τον λαϊκό πολιτισμό και την ιστορία της Σάμου (2021)
- Νεωτερικές μορφές διαχείρισης των τελετουργιών του «κύκλου της ζωής» (2021)
- Κοινωνικές, τελετουργικές και πολιτισμικές όψεις του σύγχρονου λαϊκού πολιτισμού της Σάμου (2020)
- Ανδρί κόσμος (2020)
- Πορεία Καλλίδρομος (2020)
- Ιακώβου Μνήμη (2020)
- Δώρημαν (2020)
- Τα ορθόδοξα πρεσβυγενή πατριαρχεία και ο Μητροπολίτης Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίος Παπαμιχαήλ (2019)
- Τέχνη του λόγου και ένδυμα (2019)
- Εισαγωγή στην αστική λαογραφία (2019)
- Θέματα ρωσικής και αρμενικής λαογραφίας από τη Ρωσία, την Αρμενία, την Ελλάδα και τον ευρύτερο Παρευξείνιο χώρο (19ος-21ος αιώνες) (2019)
- Πλάτανος ευσκιόφυλλος (2019)
- Ήθη, έθιμα και τελετουργίες (2018)
- Διεπιστημονικές διαδρομές από το παρόν στο παρελθόν (2018)
- Εισαγωγή στη θρησκευτική λαογραφία (2018)
- Σύλλεκτα σαμιακού λαϊκού πολιτισμού και εκκλησιαστικής παράδοσης (2017)
- Το παραμύθι από τους αδελφούς Grimm στην εποχή μας (2017)
- Εισαγωγή στη θρησκευτική λαογραφία (2017)
- Η διαχείριση της παράδοσης (2016)
- Σύλλεκτα Σαμιακού λαϊκού πολιτισμού και εκκλησιαστικής παράδοσης (2016)
- Ο καθηγητής Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης και η ελληνική λαογραφία (2016)
- Ο Γεώργιος Α. Μέγας (1893-1976) και η Επιστημονική Οργάνωση των Ελληνικών Λαογραφικών Σπουδών (2016)
- Από το Αραράτ στον Όλυμπο (2015)
- Ο Κώδικας της κοινότητας Μαρώνειας (2015)
- Λαϊκή θρησκευτικότητα στον ελληνικό αστικό χώρο (2014)
- Ελληνικός λαϊκός πολιτισμός και τουρισμός (2013)
- Νεωτερική ελληνική λαϊκή θρησκευτικότητα (2013)
- Άσεμνη ελληνική λαογραφία (2013)
- Το τάγμα των ορθοδόξων σταυροφόρων του Παναγίου Τάφου (2012)
- Επιστημονικές εργασίες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (2012)
- Ελληνική λαογραφία (2012)
- Πατριαρχικά τάγματα αριστείας του Αλεξανδρινού θρόνου (2011)
- Περί ζώων (2011)
- Λαογραφικά μελετήματα της Ρωμηοσύνης (2010)
- Το Βατοπαιδινό μετόχι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Βαθύ της Σάμου (2010)
- Ο Πανάγιος Τάφος και ο Πανίερος Ναός της Αναστάσεως (2009)
- Καυσοκαλυβίτικα νεομαρτυρολογικά (2009)
- Πόντος (2008)
- Η Κουτλουμουσιανή Σκήτη του Αγίου Παντελεήμονος στο Άγιον Όρος (2008)
- Λαϊκά παραμύθια της Κωνσταντινούπολης (2007)
- Νεοελληνικά λαϊκά επιτύμβια επιγράμματα (2007)
- Ευκαρπίας έπαινος (2007)
- Άσεμνα και βωμολοχικά λαογραφικά (2007)
- Οι ιερές σκήτες του Αγίου Όρους (2007)
- Μελετήματα ελληνικής λαογραφίας (2007)
- Θράκη (2006)
- Εισαγωγικά στη λαογραφία (2006)
- Οι Μονές της Σάμου (2006)
- Το Οικουμενικό Πατριαρχείο (2006)
- Λαϊκά παραμύθια της Θράκης (2005)
- Σάμος (2005)
- Το οικουμενικό πατριαρχείο και η παράδοση του γένους (2005)
- Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η ηγεμονία της Σάμου (2005)
- Μελετήματα ελληνικής λαογραφίας (2004)
- Μελετήματα ελληνικής λαογραφίας (2003)
- Μελετήματα ελληνικής λαογραφίας (2003)
- Νεοελληνικοί εθιμικοί εκκλησιαστικοί πλειστηριασμοί (2002)
- Λαογραφικά εφήμερα (2001)
- Όψεις και μορφές του ελληνικού παραδοσιακού πολιτισµού (2001)
- Λαογραφικά στη "Σύνοψη χρονική" του Κωνσταντίνου Μανασσή (12ος αι.) (2001)
- Παραδοσιακός πολιτισμός των Πομάκων της Θράκης (2000)
- Λαογραφικά δοκίμια (2000)
- Μικρά λαογραφικά (2000)
- Μοναστική ζωή και παραδοσιακή θρησκευτική συμπεριφορά (1998)
- Η ανακάλυψη του Βυζαντίου στο χώρο της ελληνικής λαογραφίας (1998)
- Η παραδοσιακή θρησκευτική συμπεριφορά των συγχρόνων του στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (1998)
- Αφήγηση και αφηγητές στα ελληνικά παραμύθια (1998)
- Η διδασκαλία του δημοτικού τραγουδιού στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση (1998)
- Οι καμινάδες της Σάμου (1998)
- Θεωρητικά της ελληνικής λαογραφίας (1997)
- Η καθημερινή ζωή των Πομάκων (1997)
- Ο νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος ο εξ Εφέσου † 1801 (1996)
- Παραδοσιακή θρησκευτική συμπεριφορά και θρησκευτική λαογραφία (1995)
- Όψεις της καθημερινής ζωής των βυζαντινών από αγιολογικά κείμενα (1994)
- Συμβολή στη μεθοδολογία της επιτόπιας λαογραφικής έρευνας (1994)