Προς μία μετα-αντιπροσωπευτική δημοκρατία

Βενιζέλος, Ευάγγελος
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, το 1957. Αμέσως μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το Σεπτέμβριο του 1974, εισάγεται στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του συμμετείχε ενεργά στο φοιτητικό κίνημα και διετέλεσε μέλος του Συλλόγου Φοιτητών Νομικής και των Συμβουλίων της Φοιτητικής Ένωσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Ελλάδος. Αποφοίτησε από τη Νομική το 1978 και πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού ΙΙ. Το 1980 αναγορεύθηκε Διδάκτωρ Νομικής στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου το 1984 εκλέχθηκε υφηγητής και στη συνέχεια καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου. Παράλληλα άσκησε το λειτούργημα του δικηγόρου στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στον Άρειο Πάγο. Διετέλεσε, μεταξύ άλλων μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και μέλος της Επιτροπής Τοπικής Ραδιοφωνίας (ανεξάρτητη αρχή αρμόδια για την εποπτεία των ραδιοφωνικών σταθμών). Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έχει πάρει μέρος ως εισηγητής σε πολλά διεθνή συνέδρια, συμπόσια και άλλες συναφείς εκδηλώσεις. Είναι επίτιμος διδάκτορας νομικής του Πανεπιστημίου La Trobe της Μελβούρνης (Βικτώρια, Αυστραλία). Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό βιβλίων και μελετών στο πεδίο του συνταγματικού δικαίου, της πολιτικής θεωρίας, της πολιτιστικής πολιτικής κ.ά. Τα τελευταία χρόνια το συγγραφικό του έργο, παράλληλα με την πολιτική του δραστηριότητα, έχει ως αντικείμενο την αναθεώρηση του Συντάγματος, την προοπτική του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, τις σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας, το "ανοιχτό κόμμα" ως μορφή συλλογικού πολιτικού υποκειμένου της μεταβιομηχανικής εποχής, τον "Πολιτισμό των Πολιτισμών" ως απάντηση στη θεωρία της "σύγκρουσης των πολιτισμών", την σχέση "ελληνικότητας" και "δυτικότητας" κ.ά. Τον Οκτώβριο του 1993 εκλέχθηκε βουλευτής της Α' Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Εκλέχθηκε πάλι βουλευτής στις εκλογές του 1996 και στις εκλογές του 2000. Διετέλεσε Υφυπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Υπουργός Τύπου και ΜΜΕ, Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών, Υπουργός Δικαιοσύνης, Υπουργός Πολιτισμού και Υπουργός Ανάπτυξης (Ενέργειας, Βιομηχανίας, Εμπορίου, Τουρισμού και Τεχνολογίας). Το Νοέμβριο του 2001 έγινε για δεύτερη φορά Υπουργός Πολιτισμού. Ήταν επίσης μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ. Είναι παντρεμένος από το 1980 με τη Βασιλική Μπακατσέλου, με την οποία έχει μία κόρη. Ήταν ο εισηγητής της εκτεταμένης Αναθεώρησης του Ελληνικού Συντάγματος που άρχισε το 1996 και ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2001. Ιδιαίτερα πλούσιο είναι το νομοθετικό του έργο στους τομείς των μέσων ενημέρωσης, της δικαιοσύνης, της ενέργειας, του πολιτισμού κ.λ.π. Με εισήγηση του ψηφίστηκε μεταξύ άλλων ο βασικός νόμος για τα μέσα ενημέρωσης, ο νόμος για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ο νέος νόμος για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς κ.λ.π. Στο πεδίο της πολιτιστικής πολιτικής αξίζει να σημειωθεί η οργάνωση της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας ενόψει της Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004, με κεντρικό θέμα την αναζήτηση ενός "Πολιτισμού των Πολιτισμών". Με πρωτοβουλία του, μεταξύ άλλων, ιδρύθηκαν πολλοί νέοι πολιτιστικοί θεσμοί ενώ δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία με διάφορα ξένα πανεπιστήμια για την ανάπτυξη των Ελληνικών σπουδών. Μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου 2007 (στις οποίες εξελέγη πρώτος σε σταυρούς στην Περιφέρεια της Α' Θεσσαλονίκης) δήλωσε ότι προτίθεται να διεκδικήσει την αρχηγία του κινήματος. Ωστόσο, στις εσωκομματικές εκλογές της 11ης Νοεμβρίου 2007, δεν κατάφερε να πάρει την αρχηγία, καθώς οι εκλογές ανέδειξαν αρχηγό του ΠΑΣΟΚ και πάλι τον Γιώργο Παπανδρέου. Στις γενικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 επανεξελέγη βουλευτής της Α' Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Στις 7 Οκτωβρίου, μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ, ορκίστηκε Υπουργός Εθνικής Άμυνας στην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Τον Ιούνιο του 2011 η επικείμενη ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής 2012-2015 προκάλεσε έντονες κοινωνικές αντιδράσεις που εκφράστηκαν με μεγάλες πολυήμερες διαδηλώσεις και κυβερνητική κρίση και με παραιτήσεις και ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών. Η κατάσταση οδήγησε στον κυβερνητικό ανασχηματισμό της 17ης Ιουνίου, με τον οποίο ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανέλαβε το Υπουργείο Οικονομικών, σε μία κρίσιμη περίοδο της ελληνικής κρίσης χρέους. Παράλληλα ανέλαβε και καθήκοντα αντιπροέδρου της Κυβέρνησης. Στην κυβέρνηση εθνικής συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ υπό τον Λουκά Παπαδήμο, που ακολούθησε την παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου από την πρωθυπουργία, το 2011, διατήρησε τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και του Υπουργού Οικονομικών. Στην εθνική συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ στις 12 Μαρτίου του 2012 ανακηρύχθηκε ο μοναδικός υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος, καθώς ήταν ο μοναδικός ο οποίος κατάφερε να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό υπογραφών βάσει του καταστατικού. Διετέλεσε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 2013-2015. Κατά τις Εθνικές Εκλογές του Ιουνίου 2012, υπήρξε συμφωνία μεταξύ του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και της ΔΗΜΑΡ, για συγκρότηση Κυβέρνησης Συνασπισμού, με πρωθυπουργό τον πρόεδρο της ΝΔ Αντώνη Σαμαρά. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, επέλεξε να μην συμμετέχουν κοινοβουλευτικά στελέχη του κόμματός του σ' αυτή την κυβέρνηση, αλλά πρότεινε "ανεξάρτητες" προσωπικότητες. Μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ, όμως, από τον συνασπισμό, τον Ιούνιο του 2013, ο Ευάγγελος Βενιζέλος με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, προχώρησαν σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης, με τον ίδιο να αναλαμβάνει τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και του Υπουργού Εξωτερικών.