Το πεπερασμένο, το άπειρο και ο κόσμος

Δραγούμης Ίων Στ.
Ίων Δραγούμης (1878 - 1920). Ο Ίων (Ιωάννης) Δραγούμης γεννήθηκε στην Αθήνα, γόνος οικογένειας πολιτικών και γιος του αγωνιστή, βουλευτή, Υπουργού Εξωτερικών της κυβέρνησης Χαριλάου Τρικούπη και λόγιου, Στέφανου Δραγούμη. Σπούδασε Nομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 1899 ακολούθησε τον διπλωματικό κλάδο, υπηρετώντας στη διπλωματική υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών. Το 1897 κατατάχτηκε εθελοντικά στο μέτωπο του ελληνοτουρκικού πολέμου, ενώ υπήρξε βασικός συνεργάτης του Παύλου Μελά στην οργάνωση της άμυνας έναντι των Βούλγαρων, πολέμησε στον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο ως απλός δεκανέας και το 1902 τοποθετήθηκε με δική του αίτηση υποπρόξενος στο Προξενείο Μοναστηρίου. Στη συνέχεια υπηρέτησε ως πρόξενος στις Σέρρες (1903), τον Πύργο Βουλγαρίας και τη Φιλιππούπολη (1904), την Αλεξάνδρεια και το Δεδεαγάτς (1905) και το 1907 τοποθετήθηκε στην πρεσβεία Κωνσταντινούπολης. Το 1908 ίδρυσε από κοινού με τον Αθανάσιο Σουλιώτη-Νικολαΐδη την Οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως, η οποία είχε ως στόχο της την επίτευξη ισοπολιτείας των εθνοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη σύμπραξη ελλήνων και τούρκων για τη δημιουργία ενιαίου κράτους στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Το 1909 οργάνωσε το Β΄ πολιτικό τμήμα ανατολικών υποθέσεων στο Υπουργείο Εξωτερικών και υπηρέτησε αρχικά στην πρεσβεία της Ρώμης και στη συνέχεια του Λονδίνου, ενώ μετά από περιοδεία του σε πρεσβείες και γενικά προξενεία στα Βαλκάνια, επανατοποθετήθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών, θέση από την οποία διοργάνωσε το 1911 το συνέδριο των Δωδεκανησίων στην Πάτμο, που διαλύθηκε από τους Ιταλούς (είχε προηγηθεί η ιταλική κατάκτηση των Δωδεκανήσων), πρόλαβε ωστόσο να προβάλει το αίτημα για ένωση με την Ελλάδα ή αυτονομία. Κατά τη διάρκεια του πρώτου βαλκανικού πολέμου διετέλεσε σύμβουλος του διαδόχου Κωνσταντίνου, παρακολούθησε την κατάληψη της Θεσσαλονίκης και υπηρέτησε στο Υπουργείο Εξωτερικών υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, με τον οποίο άρχισε ήδη να εκδηλώνει πολιτική διάσταση. Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου υπηρέτησε ως επιτετραμμένος στη Βιέννη και το Βερολίνο, θέση από την οποία αρνήθηκε να διαπραγματευτεί την ανταλλαγή των ελληνικών πληθυσμών Θράκης και Δυτικής Μικρασίας με τους τουρκικούς πληθυσμούς της Μακεδονίας. Στη συνέχεια διορίστηκε στην πρεσβεία της Πετρούπολης. Το 1915 παραιτήθηκε από το διπλωματικό σώμα και εκλέχτηκε ανεξάρτητος βουλευτής του νομού Φλώρινας. Επικριτής του παλατιού για την πολιτική στο χώρο της Μακεδονίας, που οδήγησε στην παράδοση των ανατολικών περιοχών στους Βούλγαρους, αντιτάχτηκε ωστόσο και στην πολιτική του Βενιζέλου που οδήγησε στην έξωση του Κωνσταντίνου, ενώ επέκρινε και την ελληνική στρατιωτική παρουσία στη Μικρά Ασία, στάση που τον οδήγησε στην εξορία, αρχικά στην Κορσική και στη συνέχεια στη Σκόπελο. Πατριώτης στα όρια του εθνικισμού, ο Ίων Δραγούμης δολοφονήθηκε στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας από την υπηρεσία σωματοφυλακής του Βενιζέλου (με αρχηγό τον Παύλο Γύπαρη), όταν μαθεύτηκε η απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου στο Παρίσι. Στο χώρο των γραμμάτων ο Δραγούμης έγινε γνωστός κυρίως μέσα από τον Εκπαιδευτικό Όμιλο, του οποίου υπήρξε συνιδρυτής, και των συνεργασιών του με το Νουμά του Δημητρίου Ταγκόπουλου (με το ψευδώνυμο Ίδας). Υπήρξε επίσης συνιδρυτής του περιοδικού Πολιτική Επιθεώρησις. Το λογοτεχνικό έργο του περιλαμβάνει εθνικοπατριωτικά μυθιστορήματα. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ίωνα Δραγούμη βλ. Βερέμης Θάνος, «Δραγούμης Ίων», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 3, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Κουμαριανού Αικατερίνη, «Ίων Δραγούμης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τ.ΙΑ΄, σ.8-49. Αθήνα, Σοκόλης, 1998, Χρυσανθόπουλος Επαμ., «Δραγούμης Ίων», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Ω., «Δραγούμης Ιωάννης ή Ίων», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 9. Αθήνα, Πυρσός, 1929, και «Χρονογραφία του Ίωνος Δραγούμη», Τετράδια Ευθύνης 7, 1978, σ.147-149. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).