Εδεσματολόγιον Μακεδονίας
Μακεδονία, ένα σημαντικό κομμάτι ελληνικής γης που γαλούχησε θρύλους και ήρωες, μύθους και πολιτισμούς. Ένα οδοιπορικό στις γεύσεις, τα έθιμα και τις παραδόσεις της Μακεδονικής γης επιχειρεί αυτό το βιβλίο που καταδύεται στην ψυχή της Μακεδονίας και ξεκινά ένα ταξίδι από τις πηγές των Τεμπών, περνάει από τα Γρεβενά, την Κοζάνη, τη Βέροια, τη Νάουσα και πάει βορειότερα. Καστοριά, Έδεσσα, Φλώρινα, Κιλκίς, Θεσσαλονίκη.
Παντού αναδύεται το κάλλος του πολιτισμού, οι μυρωδιές από τα υπέροχα φαγητά και γλυκά, η πνευματική ανάταση και η ιστορία των προγόνων μας. Το "Εδεσματολόγιον Μακεδονίας" είναι μια μικρή συνεισφορά στο εθνικό χρέος να διατηρήσουμε την ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα.
Από τις πρώτες μορφές ζωής που ανακαλύφθηκαν στα χώματα της Μακεδονίας μέχρι τον Μέγα Αλέξανδρο, το Βυζάντιο και τους πρόσφυγες που ήρθαν από ξένους τόπους, η αρχή του βιβλίου επιχειρεί μια ιστορική και πολιτιστική διαδρομή. Και ακολουθούν οι γεύσεις: Σιρόν με μπασκιτάν και σκόρδο, βαρένικα με τυρί και κιμά, πιλάφι με κρόκο. Υπέροχες σούπες όπως μπορς, κρεατόσουπα και τραχανόσουπα. Κεφτεδάκια άρμη και σαρμάδες, χοιρινό με λιαστή ντομάτα και μπάτσο, τσομπλέκι, πάπια με πορτοκάλι, λαγός με κόκκινη σάλτσα και μανιτάρια. Σε κάθε νομό οι γεύσεις αλλάζουν, μεταλλάσσονται. Από τα κυρίως θεσπέσια πιάτα πάμε στα εδέσματα, τους μεζέδες. Σαλιγκάρια φούρνου, μάντζα και σπετσοφάι, παστουρμάς με αυγά. Πάσχα και Χριστούγεννα οι γεύσεις αλλάζουν, γίνονται πιο βαριές και μυρωδάτες. Εκπληκτικά αρτοποιήματα και πίτες συνεχίζουν την περιήγησή μας, μπομποτόπιτα, και πίτα με κιμά, μανιταρόπιτα και στριφτή, παραδοσιακή μπουγάτσα.
Φτάνοντας στα θαλασσινά θα δοκιμάσουμε εκτός των άλλων, φρικασέ με γαρίδες, σουπιές γιαχνί, μύδια αχνιστά, σολομό στο φούρνο, ενώ στη συνέχεια κατηφορίζουμε στα γλυκά.
Ρεβανί και τρίγωνα, ροξάκια και ασουρέ, σεκέρ παρέ, βεζίρ παρμάκ μάς μεθάνε με τις θεσπέσιες γεύσεις τους, ενώ τα γλυκά του κουταλιού όπως το τριαντάφυλλο, το κυδώνι, το σταφύλι, το καρπούζι και το φιρίκι μας ταξιδεύουν σε άλλες εποχές.
Τέλος τα χειροποίητα λικέρ θα μας ανεβάσουν τη διάθεση και θα κλείσουν την περιπλάνησή μας στον τόπο των αυθεντικών γεύσεων, των παραδόσεων και των εθίμων που πρέπει να κρατήσουμε και να μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές.
Κωσταβάρας, Θανάσης Κ.
Θανάσης Κωσταβάρας (1927 - 2007). Ο ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς Θανάσης Κωσταβάρας γεννήθηκε στην Ανακασιά του Βόλου, όπου πέρασε τα παιδικά και μαθητικά χρόνια. Σε ηλικία δεκαπέντε χρόνων, ως Επονίτης, προσχωρεί στον ΕΛΑΣ. Το 1944 τραυματίζεται σε μάχη με τους Γερμανούς. Με το τέλος του πολέμου έρχεται στην Αθήνα και γράφεται στην Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1946. Το Νοέμβριο του 1948 εκτοπίζεται στη Μακρόνησο, όπου παρέμεινε τέσσερα χρόνια. Με την απόλυσή του ολοκληρώνει τις σπουδές του και ξεκινά να εργάζεται ως οδοντίατρος. Στο χώρο της λογοτεχνίας παρουσιάστηκε το 1956 με την έκδοση της ποιητικής συλλογής "Αναζήτηση". Έγραψε συνολικά είκοσι ποιητικές συλλογές ("Αναβίωση", 1957, "Έξοδος", 1957, "Κοντσέρτο για κυκλάμινα και ορχήστρα ωρών", 1958, "Ρωμαίικη σουίτα", 1959, "Ο γυρισμός", 1963, "Κατάθεση", 1965, "Συμπληρώματα", 1970, "Ο μουγγός τραγουδιστής", "Ιστορήματα", 1985, "Τα ερωτικά", "Ο φόβος του ακροβάτη", 1989, "Κήποι στον παράδεισο", 1990, "Στο βάθος του χρώματος", 1993, "Το ημερολόγιο της αυριανής εξορίας", 1995, "Η μακρινή άγνωστη χώρα", 1999, "Οι μεταμορφώσεις των κήπων", 2003, μεταξύ άλλων), με τελευταία την εκτός εμπορίου αφιερωμένη στην απώλεια της γυναίκας του, δοκιμιογράφου Αγγελικής Κωσταβάρα, με την οποία είχε αποκτήσει έναν γιο. Έγραψε επίσης δοκίμια, διηγήματα (τις συλλογές "Το ρήγμα", 1966 και "Ο λάκκος", 1972), θεατρικά έργα ("Το Φαγκότο ή Το τραγικό τέλος του Νικηφόρου Φωκά" και "Η ηρωική ζωή του Π. Ν. Πάστη"), που ανέβηκαν από τη "Δωδεκάτη Αυλαία" (1960) και το "Θέατρο Τέχνης" την περίοδο 1977-78, ενώ "Τα ιερά και τα όσια" παρουσιάστηκαν το Νοέμβριο του 1983 από την ΕΤ1. Ήταν μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού "Μανδραγόρας". Αφιερώματα για το έργο του έγιναν από τα περιοδικά "Ελί-τροχος", (τχ. 3, 2001), "Μανδραγόρας", (τχ. 25, Ιούλιος 2001), "Θέματα Λογοτεχνίας", κ. ά. Έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, πολωνικά και γερμανικά. Πέθανε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου 2007. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Θανάση Κωσταβάρα βλ. Αργυρίου Αλεξ., "Θανάσης Κωσταβάρας", στο "Η πρώτη μεταπολεμική γενιά", Αθήνα: Σοκόλης, 1982 (στη σειρά "Η Ελληνική ποίηση. Ανθολογία - Γραμματολογία") και Κοτσέτσου Λούλα, "Κωσταβάρας Θανάσης", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 9, Αθήνα: Χάρη Πάτση, χ.χ.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ. και poeticanet.com)
