Αγορές, έμποροι και εμπόριο στο Βυζάντιο (9ος - 12ος αι.)
Το εμπόριο και γενικότερα οι οικονομικές δραστηριότητες στο Βυζάντιο έχουν γίνει κατά τις τελευταίες δεκαετίες αντικείμενο ευρείας και, ως έναν βαθμό, συστηματικής μελέτης. Τα γραπτά κείμενα δεν αποτελούν πλέον τη μοναδική πηγή αλλά αξιοποιούνται σε συνδυασμό με τα νομισματικά και λοιπά αρχαιολογικά ευρήματα (μεταξύ άλλων τα μεσαιωνικά ναυάγια), γεγονός που επιτρέπει την αναθεώρηση παλαιότερων απόψεων και την εξαγωγή εγκυρότερων πορισμάτων. Η εξέχουσα θέση που κατείχε η Κωνσταντινούπολη στην αυτοκρατορία -και στον μεσαιωνικό κόσμο ευρύτερα-, η εκθαμβωτική λάμψη της και βέβαια το γεγονός ότι οι περισσότεροι σύγχρονοί της συγγραφείς αναφέρονται σε αυτήν κυρίως εμπόδιζαν συχνά τους ερευνητές να εξετάσουν το Βυζάντιο στο σύνολό του, με αποτέλεσμα πολλές από τις έρευνες να περιορίζονται στην πρωτεύουσα και να παραμελείται η μελέτη της περιφέρειας. Με τον τρόπο αυτόν η εικόνα που διαμορφωνόταν για το Βυζάντιο δεν ήταν αντιπροσωπευτική για ολόκληρη την επικράτειά του. Στην παρούσα μελέτη, της κ. Μαρίας Γερολυμάτου, κύριας ερευνήτριας του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών, εξετάζονται οι εμπορικές δραστηριότητες στο Βυζάντιο ισόρροπα, τόσο στην πρωτεύουσα όσο και στην περιφέρεια, και αυτό αποτελεί μία από τις αρετές της. Η συγγραφέας επέλεξε προς εξέταση την περίοδο από τον Θ' αιώνα ως την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Δυτικούς το 1204, δηλαδή την εποχή της οικονομικής ανόδου. Μεταξύ των διαφόρων επιμέρους ζητημάτων που εξετάζονται, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η έρευνα για τον ρόλο που διαδραμάτιζε το κράτος στην άσκηση εμπορικών δραστηριοτήτων (έλεγχος, φορολογία κλπ.), ένα θέμα που παλαιότερα είχε απασχολήσει επίσης την έρευνα. Πρόκειται για μια αξιόλογη συμβολή στη μελέτη του Βυζαντίου.
Ταξιάρχης Γ. Κόλιας
Διευθυντής ΙΒΕ/ΕΙΕ
Μαυρόγιαννης, Διονύσης Γ.
Ο Διονύσης Μαυρογιάννης ήταν πρώτος Πρύτανης (1980) του Πανεπιστημίου Θράκης. Διετέλεσε Δικηγόρος Πατρών και ακολούθως με υποτροφία του ΙΚΥ και της Γαλλικής Τεχνικής Βοήθειας μετεκπαιδεύθηκε στο Παρίσι στις Κοινωνικές Επιστήμες, στην ιστορία, και Κοινωνιολογία του Δικαίου και στην Κοινωνική Οικονομία. Έλαβε διδακτορικό δίπλωμα Γαλλικού Κρατικού Πανεπιστημίου των Παρισίων με άριστα. Δίδαξε σε διάφορα Πανεπιστήμια της αλλοδαπής και της ημεδαπής Αγροτική Κοινωνιολογία, Γενική και Βιομηχανική Κοινωνιολογία, Γενική Κοινωνιολογία και Ιστορία του Δικαίου στη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Υπήρξε ερευνητής στον τομέα των Κοινωνικών Θεσμών στη Σορβόννη και επιστημονικό στέλεχος του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας του ΟΗΕ (Γενεύη) και Δ/ντής των Περιφερειακών Γραφείων αυτού διαδοχικά για τις χώρες της Κεντρικής Αφρικής, της Μπαγκλαντές και των Γαλλόφωνων χωρών της Ασίας και αρμόδιος για τις εργασιακές σχέσεις στην Ασία. Ειδικότερα μεταξύ 1969-1990 έκανε 90 περίπου Τεχνικές Αποστολές σε 30 περίπου χώρες της Ευρώπης, Ασίας, Ινδικού Ωκεανού και της Αφρικής για λογαριασμό Διεθνών Οργανισμών του ΟΗΕ ιδίως Δ.Γ.Ε για την επιτόπια εκπόνηση Σχεδίων Κοινωνικής Ανάπτυξης, Εργατικής Εκπαίδευσης και Πολιτικής καθώς και την εκπόνηση κοινωνικών και οικονομικών νομοθεσιών. Το τεράστιο αυτό έργο συνέβαλε ομολογουμένως τα μέγιστα στη θεσμική οργάνωση και ανάπτυξη των 30 αυτών χωρών. Διετέλεσε Γεν. Γραμματέας του Ινστιτούτου Συνεταιριστικών Ερευνών και Μελετών (Ελλάδος) επίτιμος Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο. Μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών, της Διεθνούς Επιτροπής Συνετ. Ερευνών (Λονδίνο) του Διεθνούς Κέντρου Κοινωνικής Οικονομίας (Βρυξέλλες) της Διεθνούς Επιτροπής διατύπωσης Συνεταιριστικών κανόνων για τον 21ο αιώνα (Μάντσεστερ). Οργάνωσε και διηύθυνε διεθνή Σεμινάρια και συμμετείχε σε διεθνείς και περιφερειακές Διασκέψεις. Γνώριζε γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά και ρώσικα. Συνέγραψε στην Ελληνική, γαλλική και αγγλική και δημοσίευσε μεγάλο αριθμό συγγραμμάτων, μελετών, άρθρων, εισηγήσεων, υπομνημάτων, εκθέσεων, ομιλιών κ.α. και είχε λάβει μέρος σε σημαντικά συνέδρια, ημερίδες κ.λ.π. στο εξωτερικό και στη χώρα μας. Τα ενδιαφέροντα και οι δραστηριότητές του επεκτείνονταν ενεργώς και πέραν της κυρίας Επιστήμης του, στην ιστορία. λαογραφία, λογοτεχνία κ.α. Υπήρξε δραστήριο μέλος Ελληνικών Επιστημονικών, Πολιτιστικών κ.α Ενώσεων, Σωματείων κ.λ.π. και συνεργάτης εγκύρων περιοδικών.
