Ο Θεοτοκάς του θεάτρου
Ο Γιώργος Θεοτοκάς (1905-1966) ανήκει στους συγγραφείς που επιβλήθηκαν εύκολα και αμέσως μόλις εμφανίσθηκε στα ελληνικά γράμματα. Έδωσε υποσχέσεις με τα πρώτα έργα του, τις οποίες ξεπέρασε με τα επόμενα, απέκτησε φήμη και κύρος, που διατήρησε και μετά θάνατον. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου: δοκίμιο, αρθρογραφία, μυθιστόρημα, δράμα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις και ποίηση. Ο Θεοτοκάς του θεάτρου έγραψε δεκατρία θεατρικά έργα, τα περισσότερα από τα οποία παραστάθηκαν επανειλημμένα. Υπήρξε τρεις φορές διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και επιπλέον πρωτεργάτης στην ίδρυση και διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Όταν ολοκλήρωσε και εξέδωσε τα πρώτα θεατρικά έργα του (1944) και άρχισε τις θητείες του ως διευθυντής των κρατικών θεάτρων (1945), τα νέα ερεθίσματα της θεατρικής συγγραφής και της θεατρικής πράξης του ενέπνευσαν απόψεις και ιδέες που δημοσίευσε στον τύπο υπό μορφή άρθρων, επιφυλλίδων και συνεντεύξεων. Έχει γράψει θεατρικές κριτικές και πολλά άρθρα, δίνοντας κατευθύνσεις για την κρατική θεατρική πολιτική, για τη λειτουργία, τη δεοντολογία και το δραματολόγιο των κρατικών θεάτρων, παραινέσεις προς το ελεύθερο θέατρο με κατανόηση όμως των δυσκολιών, αρκετά για την ιστορία του θεάτρου και ιδίως του νεοελληνικού, για την οποία κατά κανόνα μιλούσε και στις διαλέξεις του. Η σφαιρική αυτή μελέτη εξετάζει λεπτομερώς και σε βάθος τη θεατρική διάσταση του πολυμερούς πνεύματος του Θεοτοκά, ώστε να φωτίσει τη θεαματικότερη από τις επιδόσεις του ηγέτη της θρυλικής Γενιάς του '30.
Δημουλά, Κική, 1931-2020
Η Κική Δημουλά γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου 1931 στην Αθήνα. Εργάστηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος επί είκοσι πέντε χρόνια, το διάστημα 1949-1974. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1952 με την ποιητική συλλογή "Ποιήματα" που μετά από λίγο απέσυρε η ίδια από την κυκλοφορία. Παντρεύτηκε τον ποιητή Άθω Δημουλά, το 1954, και απέκτησε μαζί του δύο παιδιά. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές ("Έρεβος", 1956, "Ερήμην", 1958, "Επί τα ίχνη", 1963, "Το λίγο του κόσμου", 1971, "Το τελευταίο σώμα μου", 1981, "Χαίρε ποτέ", 1988, "Η εφηβεία της λήθης", 1994, "Ενός λεπτού μαζί", 1998, "Ήχος απομακρύνσεων", 2001, "Χλόη θερμοκηπίου", 2005, "Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως", 2007, "Συνάντηση", 2007, "Πέρασα", 2010, "Τα εύρετρα", 2010). Οι επτά πρώτες συλλογές συγκεντρώνονται στην έκδοση "Ποιήματα" (1998, 6η έκδοση 2005). Μέρος του έργου της έχει μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά και σουηδικά.
Βραβεία - Διακρίσεις:
- 1972, Β΄ κρατικό Βραβείο Ποίησης, για τη συλλογή: "Το λίγο του κόσμου".
- 1989, Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, για τη συλλογή "Χαίρε ποτέ".
- 1995, Βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών), για τη συλλογή: "Η εφηβεία της λήθης".
- 2001, Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της.
- 2002, τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
- 2009, Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας (Prix Europeen de Litterature - Rencontres Europeennes de Litterature, Στρασβούργο)
- 2010, Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της.
Με την ευκαιρία της εκλογής της στην Ακαδημία Αθηνών -η τρίτη γυναίκα στην ιστορία της Ακαδημίας-, η ποιήτρια είπε σε συνέντευξή της στην Όλγα Μπακομάρου ("Ελευθεροτυπία", 16.3.2002): "Έβαλα (υποψηφιότητα), πρώτον βέβαια, για λόγους που δεν ομολογούνται. Και μετά: ίσως για να ικανοποιήσω μια καθυστερημένη φιλομάθεια. Ίσως για να βρω μια ειρηνικότερη και επομένως ασφαλέστερη στέγη για το μετέωρο και ευάλωτο είδος του λόγου που υπηρετώ. Ίσως ακόμα με την ελπίδα ότι αυτό το είδος αποδειχτεί ευρύτερα και σταθερότερα χρήσιμο από όσο ασταθώς χρησιμεύει σε μένα. Ενδεχομένως να νοστάλγησα και την πειθαρχία. Να νοστάλγησα την περικοπή του ελεύθερου χρόνου, που σε μένα τουλάχιστον προσφέρει αρκετήν αταξία. [...]"
Έφυγε από τη ζωή στις 22 Φεβρουαρίου 2020, σε ηλικία 89 ετών.
(φωτογραφία: Νίκος Κοκκαλιάς)
