«Άξια» και «ανάξια» ζωή

Αυτό το βιβλίο ολοκληρώθηκε την «εποχή των αναδυόμενων νέων επιδημιών», της «ανοσίας της αγέλης» και της «βιοδυστοπίας». Η ευγονική, ο εκφυλισμός και η βιοπολιτική συνιστούν τον εννοιολογικό σκελετό του. Κίνητρο του καθηγητή Γιώργου Κόκκινου για τη συγγραφή του ήταν η γεφύρωση, από τη μια πλευρά, ορισμένων πτυχών της κοινωνικής ιστορίας, σχετικά παρασιωπημένων ή άγνωστων στην ελληνική ιστοριογραφία, και, από την άλλη, της διανοητικής ιστορίας.
Συγκεκριμένα, στο πεδίο της παρούσας έρευνας, η διανοητική ιστορία και, ειδικότερα, αυτή η συνιστώσα που ασχολείται με τις ιατρικές αντιλήψεις αναφορικά με «τη ζωή που αξίζει ή δεν αξίζει να ζει και να αναπαράγεται», συναντιέται με τα επιστημολογικά παραδείγματα που δέσποσαν στις βιο-ιατρικές επιστήμες από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τον ύστερο 20ό.
Στον ύστερο 20ό αιώνα και στις πρώτες πλέον δεκαετίες του 21ου οι βιο-ιατρικές επιστήμες υπέστησαν την αμφισβήτηση του απόλυτου γενετικού καθορισμού και έχουν εισέλθει στη λεγόμενη «μεταγονιδιακή – μεταγενωμική εποχή» (postgenomic age). Το ειδοποιό της γνώρισμα είναι η επίγνωση ότι υπάρχουν πολλαπλοί παράγοντες παρέμβασης στην κληρονομικότητα: αφενός βιολογικοί και αφετέρου κοινωνικο-πολιτισμικοί. Η διαμόρφωση κάθε ατόμου συναρτάται από τον κληρονομημένο γενετικό του κώδικα, αλλά και από τις ιδιαίτερες σηματοδοτήσεις του βίου του, οι οποίες προκύπτουν από την ιστορική περίοδο, τον τρόπο ζωής, ακόμα και από επιγενετικές εγγραφές που οφείλονται στο τραυματικό παρελθόν των προγόνων.
Οι πρωταγωνιστές των ιστοριών που αφηγούνται εδώ είναι μάλλον οι ποικιλώνυμοι «θεραπευτές», όσοι δηλαδή ταυτίζονται με τις λογοθετικές πρακτικές της καταγγελίας και της ελεγκτικής κυριαρχίας συγκροτώντας το «πρόβλημα» και εδραιώνοντας την κυρίαρχη οπτική γωνία, με άλλα λόγια αυτοί που επιβάλλουν σε άλλους την κατάσταση του παρία, της εξαίρεσης ή ακόμα και της «γυμνής ζωής», στη μεταιχμιακή ζώνη στην οποία αυτό που διακυβεύεται είναι το ίδιο το δικαίωμα στη ζωή: ευγονιστές διανοούμενοι, γιατροί (υγιεινολόγοι, ψυχίατροι, σεξολόγοι, γυναικολόγοι, παιδίατροι, δερματολόγοι, αφροδισιολόγοι, επιδημιολόγοι), εγκληματολόγοι, ιατροδικαστές, πολιτικοί, φιλόσοφοι, τεχνικοί εμπειρογνώμονες για την υγεία, παιδαγωγοί, συγγραφείς, καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες.
Ευελπιστούμε ότι δεν απουσιάζει από τη μελέτη αυτή η οπτική γωνία των στιγματισμένων, των παριών, του σωματικού πόνου και της ψυχικής οδύνης τους. Παρ’ όλα αυτά οι διαθέσιμες πηγές για να επιχειρηθεί το άλμα σε μια ιστορία «από κάτω προς τα πάνω» ασφαλώς δεν επαρκούν και κυρίως δεν είναι αντιπροσωπευτικές της τραυματικής εμπειρίας και του πολύπλοκου βιόκοσμου όλων των στοχοποιημένων ομάδων. Άλλωστε πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτό σε μια μονογραφία;
Τίτλος βιβλίου: | «Άξια» και «ανάξια» ζωή | ||
---|---|---|---|
Υπότιτλος βιβλίου: | Ευγονική, εκφυλισμός, βιοπολιτική: ο γιατρός στο ρόλο του κοινωνικού θεραπευτή και του εθνικού αναμορφωτή | ||
Εκδότης: | Ταξιδευτής | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Κόκκινος, Γιώργος, 1960- , καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου (Συγγραφέας) | ||
ISBN: | 9789605791186 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Στοιχεία έκδοσης: | Μάιος 2021 | Διαστάσεις: | 26x19 |
Κατηγορίες: | Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Πολιτική Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Φιλοσοφία > Ηθική |
Κόκκινος, Γιώργος, 1960- , καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου
Ο Γιώργος Κόκκινος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Εργάζεται ως καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Ρόδος), όπου υπηρετεί από το 1997, διδάσκοντας Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία και Διδακτική της Ιστορίας. Είναι μέλος της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού, της Ελληνικής Εταιρείας Ιστορικών της Εκπαίδευσης, της Historical Association, της International Society for History Didactics και της IRAHSSE, ενώ συνεργάζεται με την Association for Historical Dialogue and Research. Έχει εκδώσει μεταξύ άλλων τα βιβλία: "Η φασίζουσα ιδεολογία στην Ελλάδα" (Παπαζήσης 1989), "Ο πολιτικός ανορθολογισμός στην Ελλάδα" (Τροχαλία 1996), "Από την Ιστορία στις ιστορίες" (Ελληνικά Γράμματα 1998), "Αναζητώντας την Ευρώπη" (Μεταίχμιο 2000), "Διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα της Ιστορίας" (Μεταίχμιο 2000, 2η έκδοση), "Επιστήμη, Ιδεολογία, Ταυτότητα" (Μεταίχμιο 2003). Είχε επίσης την επιμέλεια των βιβλίων "Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη Μουσειακή Αγωγή" (Μεταίχμιο 2002, σε συνεργασία με την Ευγενία Αλεξάκη) και "Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας. Ανθολόγιο" (Βουλή των Ελλήνων 2002, σε συνεργασία με την Ελένη Κορομηλά). Άρθρα και βιβλιοκρισίες του έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά "Μνήμων", "Σύγχρονα Θέματα", "Θεωρία και Κοινωνία", "Φιλολογική" κ.ά. Η επιστημονική του δραστηριότητα αφορά την ιστορία των πολιτικών ιδεών τον 19ο και τον 20ό αιώνα, τη διδακτική της ιστορίας, την ιστορία των αντιλήψεων για το σώμα και τη σωματική αγωγή και την ιστορία της εκπαίδευσης.
- Το ολοκαύτωμα και η ευρωπαϊκή ιστορική συνείδηση (2020)
- Ιστορία και δικαιοσύνη (2020)
- Το τραύμα, τα συγκρουσιακά θέματα και οι ερμηνευτικές διαμάχες στην ιστορική εκπαίδευση (2018)
- Η ευγονική δυστοπία (2018)
- Αναζητώντας "ιερό καταφύγιο" (2017)
- Η ευγονική δυστοπία (2017)
- Φυλετικές θεωρίες στην Ελλάδα (2017)
- Εκπαίδευση και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση: Ιστορικο-συγκριτικές προσεγγίσεις (2017)
- Ιστορικά τραύματα και ευρωπαϊκή ιδέα (2016)
- Πολιτική επιστήμη, Διακλαδική και συγχρονική διερεύνηση της πολιτικής πράξης (2016)
- Το πολύχρωμο μωσαϊκό της γερμανικής ιστορίας (2016)
- Το τραύμα, τα συγκρουσιακά θέματα και οι ερμηνευτικές διαμάχες στην ιστορική εκπαίδευση (2015)
- Το Ολοκαύτωμα (2015)
- Συναντήσεις της ελληνικής με τη γαλλική ιστοριογραφία από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα (2015)
- Διακυμάνσεις του νεοελληνικού πολιτικού στοχασμού (2014)
- CineScience (2013)
- Επιστημονικές ανταλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, 1870 -1933 (2013)
- Κριτικές προσεγγίσεις του ναζιστικού φαινομένου (2013)
- Η σκουριά και το πυρ (2012)
- Από την ένταξη στην κρίση (2012)
- Αθέατες όψεις της ιστορίας (2012)
- Διδακτική της ιστορίας (2011)
- Πανόραμα ιστορίας της εκπαίδευσης (2011)
- Τα συγκρουσιακά θέματα στη διδασκαλία της ιστορίας (2010)
- Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης (2010)
- Ιστορία της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (2008)
- Η διδακτική της ιστορίας στην Ελλάδα και η έρευνα στα σχολικά εγχειρίδια (2008)
- Η ματαιωμένη ουτοπία (2008)
- Προσεγγίζοντας το Ολοκαύτωμα στο ελληνικό σχολείο (2007)
- Νέες τεχνολογίες και επιστήμες της αγωγής (2007)
- Διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα της ιστορίας (2006)
- Διδακτική εμπειρία και παιδαγωγική θεωρία (2005)
- Χρονολόγιο των σημαντικότερων γεγονότων της Επανάστασης του 1821 (2004)
- Επιστήμη, ιδεολογία, ταυτότητα (2003)
- Θράκη. 80 χρόνια από την ενσωμάτωση (2000)
- Αναζητώντας την Ευρώπη (2000)
- Διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα της ιστορίας (2000)
- Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η εποχή του (2000)
- Από την ιστορία στις ιστορίες (1998)
- Ο πολιτικός ανορθολογισμός στην Ελλάδα (1996)